سایت ویستاژن در این مطلب به توضیح رشته ژنتیک پرداخته است.

رشته ژنتیک چیست؟

پروفسور «F. Bieber» استاد دانشگاه هاروارد، در رابطه با علم ژنتیک می گوید: «زمانی فکر می‌کردم که ژنتیک زیرمجموعه‌ای از علم پزشکی است، اما اکنون بر این باورم که پزشکی شاخه از علم ژنتیک است.»

به صورت اجمالی می توان گفت که علم ژنتیک (Genetics) انتقال صفات وراثتی از والدین به فرزندان را مورد بحث قرار می دهد تا بگوید چه مکانیزم های مولکولی زا عوامل انتقال صفات از نسلی به نسل دیگر می باشد.
در ژنتیک همه چیز فقط منتهی به بیماری ها نمی‌شود و می توان آینده‌ای را تصور کرد که در آن از رنگ چشم و پوست و مو تا قد و هوش فرزند خود را انتخاب کرد، این تکنیک در ویرایش و دستکاری ژنوم، به نام کریسپر (CRISPR) نام دارد که باعث شده است این رویای دیرینه بشر به وقوع بپیوندد…

●رشته ژنتیک برای ادامه تحصیل شامل چه گرایش هایی می باشد؟

این سوال، یکی از مهم ترین سوال ها است که جواب دادن به آن بسیار حائز اهمیت می باشد. برای کنکور کارشناسی ارشد دو راه پیش‌روی شما است

1. وزارت علوم

2. وزرات بهداشت

بسیاری از دانشجویان رشته های زیست شناسی سلولی مولکولی و علوم آزمایشگاهی، کنکور وزارت بهداشت را انتخاب می‌کنند و دلیل این انتخاب چیزی جز آینده روشن تر نیست…
پرطرفدارترین رشته‌های وزارت بهداشت که دانشجویان برای قبولی در آن‌ها وارد رقابتی بسیار سنگین و نفس گیر می‌شوند به شرح زیر می باشد 

▪️مجموعه علوم آزمایشگاهی (1)

    شامل رشته‌های بیوتکنولوژی پزشکی ، بیوشیمی بالینی و ژنتیک انسانی است.

▪️مجموعه علوم آزمایشگاهی (2)

  شامل رشته‌های ایمونولوژی (ایمنی شناسی) پزشکی و هماتولوژی (خون شناسی) می باشد.

▪️مجموعه علوم آزمایشگاهی (3)

    شامل انگل شناسی، قارچ شناسی، میکروبیولوژی و ویروس شناسی می باشد.

در این میان رشته‌های بیوشیمی بالینی، ژنتیک انسانی و هماتولوژی دارای بیشترین داوطلب هستند.
حال می خواهیم که توضیحی کوتاه در مورد ژنتیک انسانی ارائه دهیم؛ با گذراندن مقطع ارشد و دکتری در ژنتیک پزشکی (ژنتیک انسانی)، مهر نظام پزشکی به شما تعلق می گیرد (که البته چهار-پنج سالی است اعطای آن با مشکل موقتی مواجه شده، اما تلاش‌ها در جهت رفع آن در جریان می باشد) و با آن قادر خواهید بود که مطبی برای مشاوره ژنتیک یا آزمایشگاهی برای انجام تحقیقات مربوطه تاسیس کنید.
البته ظرفیت بسیار پایین قبولی در وزارت بهداشت (حدود 150 تا 200 نفر برای مجموعه علوم آزمایشگاهی 1) باعث شده قبولی در آن بسیار سخت و دشوار شود…

تفاوت کنکور وزارت علوم و وزارت بهداشت 

اولین تفاوت کنکور وزارت بهداشت و وزارت علوم در تعداد دروسی است که قرار است از آن‌ها آزمون گرفته شود. به طور مثال، برای رشته ژنتیک پزشکی (وزارت بهداشت) 4 درس ژنتیک، بیوشیمی، زیست سلولی مولکولی و زبان تخصصی پزشکی شامل آزمون خواهند بود؛ اما برای مهندسی ژنتیک (وزارت علوم) دروس زبان تخصصی، مجموعه زیست شناسی (شامل میکروبیولوژی، اکولوژی، بیوفیزیک، بیوشیمی، تکامل، زیست گیاهی، زیست جانوری و زیست سلولی مولکولی) ، ژنتیک، در آزمون دخیل هستند.

تفاوت دوم در ظرفیت پذیرش دانشگاه‌ها می باشد. همان‌طور که اشاره شد، وزارت بهداشت برای جلوگیری از اشباع شدن رشته‌های خود، اقدام به پایین آوردن و کاهش تعداد ظرفیت پذیرش کرده است اما در وزارت علوم خبری از این سیاست کاهش ظرفیت نیست.

اگر به کارهای تحقیقاتی علاقه‌مند هستید و مایلید که هر روز با یک چالش جدید روبرو شوید، این رشته (ژنتیک) برای شما مناسب می باشد. یک محقق، باید با انرژی پایان ناپذیر خود مسائل پیشِ رویش را در ابعاد مختلف بررسی کند و ترسی از مشکلات سخت و طاقت فرسا نداشته باشد؛ چراکه این مشکلات شیرین‌ترین بخش کارهای تحقیقاتی هستند.

بازار کار رشته ژنتیک در ایران 

ژنتیک‌ در ایران‌ هنوز در ابتدای‌ راه‌ است‌ و باید بسیار تلاش‌ کرد و کم و کاستی‌ها را جبران‌ نمود و موانع‌ را از پیش راه برداشت‌ تا بتوان‌ شاهد رشد روز افزون‌ این علم‌ در ایران‌ بود. البته‌ این‌ به‌ آن‌ معنی‌ نیست‌ که‌ در کشور ما تحقیقات‌ ژنتیکی‌ انجام‌ نمی گیرد و فارغ التحصیلان‌ این‌ رشته‌ جذب‌ هیچ‌ مرکزی‌ نمی شوند، بلکه‌ سازمان‌های‌ مختلفی‌ هستند که‌ به‌ فعالیت های‌ تحقیقاتی‌ ژنتیکی‌ می پردازند. از جمله‌ این سازمان ها می‌توان‌ به‌ مراکز مختلف‌: وزارت‌ جهاد کشاورزی‌، مراکز پژوهشی‌ وزارت‌ علوم‌، انستیتو پاستور، مرکز ملی‌ تحقیقات‌ مهندسی‌ ژنتیک‌ و تکنولوژی‌ زیستی‌ و … اشاره‌ کرد.

فرصت‌های‌ شغلی‌ موجود برای‌ فارغ‌ التحصیلان‌ ژنتیک‌ انسانی (در مقطع‌ کارشناسی‌ ارشد) این‌ افراد می‌توانند در مراکز تحقیقاتی‌ وزارت‌ بهداشت فعالیت‌ کرده و سیستم‌های‌ پیشگیری‌ و درمان‌ بیماری های‌ ژنتیکی‌ را راه‌ اندازی‌ کنند و از بروز این‌ دسته‌ از بیماری های‌ ژنتیکی‌ جلوگیری‌ کنند. همچنین‌ می توانند در پیشگیری‌ و درمان‌ بیماران‌ ژنتیکی‌ نیز مؤثر باشند. در ضمن‌ فارغ‌ التحصیلان‌ این‌ رشته‌ در پزشک‌ قانونی‌ نیز می توانند حضوری‌ فعال‌ داشته‌ باشند. فارغ التحصیلان‌ کارشناسی‌ ارشد می توانند بهترین‌ نیرو برای‌ فعالیت‌ و کار کردن در آزمایشگاه های‌ ژنتیک‌ باشند؛ زیرا این‌ دسته‌ آزمایش ها بسیار تخصصی‌ بوده‌ و متخصصان‌ ژنتیک‌ باید در این‌ زمینه‌ فعالیت‌ کنند.

در حال‌ حاضر فارغ‌ التحصیلان‌ این‌ رشته‌ در مقطع‌ دکترا می توانند به‌ ویژه‌ در بخش‌ خصوصی‌ با دایر کردن‌ آزمایشگاه‌ و کلینیک‌ ژنتیک‌ پزشکی‌ فعالیت‌ چشمگیری‌ داشته‌ باشند.
در صورت گرفتن مدرک دکتری در این رشته از وزارت بهداشت می توانید مجوز آزمایشگاه دریافت کنید.

●امکان ادامه تحصیل در رشته ژنتیک در داخل ایران چگونه است؟

هر دو رشته در ایران تا مقطع ارشد و دکتری قابل ادامه دادن می باشند. همچنین دانشگاه‌هایی همچون: دانشگاه تهران، شهید بهشتی، بقیه الله، تربیت مدرس، اصفهان، شیراز و مشهد و … از جمله بهترین دانشگاه‌های کشور برای ادامه تحصیل در هر سه مقطع(کارشناسی،ارشد و دکتری) به حساب می‌آیند.

ادامه تحصیل در رشته ژنتیک در خارج از کشور 

بهترین کشور مناسب رشته ژنتیک برای مهاجرت ایالات متحده آمریکا (U.S) است. اما با توجه به قوانین فعلی، گرفتن پذیرش و مهاجرت به این کشور کار بسیار سخت و دشواری محسوب می‌شود. مقصد بعدی برای مهاجرت کشور کانادا و کشورهای اروپایی مثل آلمان، اتریش و دانمارک هستند و در وهله بعد کشورهایی همچون سنگاپور، چین، استرالیا، روسیه و … را نیز می‌توان مدنظر داشت.
به علاقه‌مندان به مهاجرت، توصیه می‌شود که سعی کنند مقطع ارشد خود را در یک دانشگاه خوب در ایران به اتمام برسانند و سپس رزومه خود را پربارتر کرده و برای دکتری اپلای کنند. به خاطر داشته باشید مقاله خوب و تسلط بر زبان انگلیسی برگ برنده افراد برای مهاجرت نسبت به سایرین حساب می‌آید…

سخن پایانی در رابطه با معرفی رشته ژنتیک، اگر که مایل به کارهای تحقیقاتی هستید، بهتر است وزارت علوم را انتخاب کنید؛ چراکه تمرکز بیشتری بر افزایش بار علمی برای توسعه ایده ها و انجام طرح‌های تحقیقاتی دارد، اما در صورتی که انجام کارهای درمانی بیشتر برایتان خوشایند می باشد، بهتر است که کنکور وزارت بهداشت را انتخاب کنید. البته مطلب بالا به این معنا نیست که دانشجویان وزارت بهداشت خروجی تحقیقاتی ندارند؛ بلکه منظور این است که رشته‌های این وزارتخانه بیشتر به کار درمان بالینی نزدیک هستند.

اگر علاقه مند به رشته ژنتیک هستید. مقاله اپی ژنتیک را نیز مطالعه بفرمایید.

گردآورنده : جناب آقای حسن مسرور

ویستا ژن ویستاژن    vistagene vistagene