نوشته‌ها

سایت ویستاژن در این مقاله به توضیح رشته زیست شناسی تکوینی جانوری پرداخته است.

 زیست شناسی تکوینی جانوری

رشته ی زیست شناسی جانوری یکی از رشته های زیست شناسی است که جنبه های مختلف زندگی جانوران مانند مباحث رفتار شناسی ، بوم شناسی ، آناتومی ، تاکسونومی و … را به طور تخصصی بررسی می کند . رشته ی زیست شناسی جانوری ، یکی رشته های علوم پایه است که به سه گرایش بیوسیستماتیک که بیشتر مربوط به طبقه بندی جانوران و چرخه ی تکامل آنها است ، فیزیولوژی جانوری که رشته ی تحقیقاتی اعمال حیاتی بدن جانوران و نحوه ی عملکرد بدن در برابر عوامل محیطی است و دانشجویان می توانند فیزیولوژی جانوری انسانی یا حیوانی یا بافت شناسی و جنین شناسی جانوری را برای ادامه تحصیل انتخاب کنند و زیست شناسی سلولی تکوینی در مقطع کارشناسی ارشد تقسیم می شود. به طور کلی دانش آموختگان این رشته گام مهمی در جهت حفاظت و نگه داری جانوران ، جلوگیری از انقراض برخی گونه ها و بررسی خطرات احتمالی برای حفظ بقا برمی دارند .

رشته ی زیست شناسی  سلولی تکوینی به عنوان یک زیرشاخه از زیست شناسی جانوری ، دانشجویان تکوین جانوران را در طول دوره ی رشد یعنی دوره ی جنینی و پس از تولد مورد مطالعه قرار می دهند . این نوع تحقیقات و مطالعات آزمایشگاهی برای بدست آوردن اطلاعات ژنتیکی و به کار بگیری آن در تشخیص و درمان بیماری های مادرزادی بسیار اهمیت دارد .

بازار کار

بازارکار فارغ التحصیلان این رشته مانند دیگر رشته های زیست شناسی که اهمیت پژوهشی دارند در آزمایشگاه ها و موسسات تحقیقاتی مانند انستیتو پاستور است. همچنین دانشجویان رشته ی زیست جانوری می توانند در مراکز آموزشی و دانشگاه ها تدریس کنند. به طور کلی علاقه مندان رشته ی جانورشناسی می توانند در مراکز حفاظتی محیط زیست مانند محل های نگه داری حیوانات مشغول به کار شوند .

دانشجویان در مقطع کارشناسی رشته ی زیست شناسی جانوری را می گذرانند و در مقطع کارشناسی ارشد می توانند گرایش زیست شناسی سلولی و تکوینی را انتخاب کنند .

البته   با لیسانس علوم پایه در رشته های  زیر می توانند ادامه تحصیل دهند : ( وزارت بهداشت )

انگل شناسی ، ایمنی شناسی ، خونشناسی آزمایشگاهی و بانک خون (هماتولوژی) ،  اکولوژی انسانی ، بیوشیمی بالینی ، حشره شناسی پزشکی و مبارزه با ناقلین، زیست فناوری پزشکی ، ژنتیک انسانی ، علوم تغذیه ، فیزیولوژی

سم شناسی،  قارچ شناسی پزشکی ، کنترل مواد خوراکی و آشامیدنی ، ویروس شناسی پزشکی ، میکروب شناسی ، نانوتکنولوژی پزشکی ، علوم بهداشتی در تغذیه ، ترکیبات طبیعی و دارویی دریایی ، علوم تشریح

دروس اختصاصی زیست شناسی سلولی و تکوینی :

جانور شناسی

جنین شناسی و بافت شناسی

زیست شناسی سلولی ملکولی

جنین شناسی مقایسه ای

زیست شناسی تکوینی جانوری

ژنتیک تکوینی

ضرایب دروس در آزمون کارشناسی ارشد زیست شناسی سلولی و تکوینی 

زبان عمومی : 2

زبان تخصصی : 2

مجموعه زیست شناسی : 3

فیزیولوژی جانوری : 2

جانورشناسی : 2

تکوین جانوری : 4

واحد های درسی کارشناسی ارشد :

کل واحد ها : 28

واحد الزامی : 12

واحد اختیاری : 10

پایان نامه : 6

واحد های الزامی کارشناسی ارشد

واحد درس
2 مکانیسم های سلولی و مولکولی تکوین
2 بیوسیستماتیک جانوری
2 فیزیولوژی دستگاه عصبی مرکزی
2 تشریح مقایسه ای مهره داران
2 اندام زایی در مهره داران
2 فیزیولوژی تولیدمثل

فارغ التحصیلان کارشناسی ارشد این رشته برای داشتن شغل مناسب و کارامد باید رشته ی زیست شناسی سلولی و تکوینی را تا مقطع دکترا ادامه دهند .

واحد های درسی دکترا زیست شناسی تکوینی :

دروس تخصصی : 14 واحد

رساله : 22 واحد

کل دوره : 36 واحد

دروس تخصصی – اختیاری دکترا

واحد درس
2 الگو سازی جنین
2 تکمیل و تکامل
2 مهندسی سلول و بافت
2 ژن درمانی
2 تکوین اپی ژنتیکی تکوین
2 زیست شناسی تولید مثل

دانشجویان توجه داشته باشند که حدود 40 واحد انتخابی برای دانشجویان وجود دارد که آنها ملزم به گذراندن 14 واحد درسی می باشند .

ضریب عنوان درس مجموعه
1 زبان انگلیسی دروس عمومی
استعداد تحصیلی
4 جانور شناسی دروس تخصصی کارشناسی
جنین شناسی و بافت شناسی
زیست شناسی سلولی و مولکولی
4 جنین شناسی مقایسه ای دروس تخصصی کارشناسی ارشد
مکانیسم سلولی مولکولی تکوین
ژنتیک تکوینی
منابع آزمون دکترا زیست شناسی تکوینی 
منابع آزمون دکتری زیست شناسی جانوری – سلولی و تکوینی (مطابق با آخرین تغییرات آزمون سال 97)
زبان انگلیسی:

1ـ زبان انگلیسی عمومی دکتری

2-  1100 لغت ضروری

استعداد تحصیلی:

1- استعداد تحصیلی (ویژه تمام گروه ها به جز فنی و مهندسی)

2- استعداد تحصیلی ، نویسندگان : هادی مسیح خواه و محمد وکیلی انتشارات فرهنگ

مجموعه دروس در سطح کارشناسی:
جانورشناسی:1- جانورشناسی بارنز

2- جانورشناسی، دکتر منیژه کرمی

3- جانورشناسی عمومی، دکتر طلعت حبیبی

جنین شناسی و بافت شناسی:

1- بافت شناسی پایه، لوئیز سی جان کوئیرا، ترجمه شارقی قهرمان

2- جنین شناسی، کاظم پریور

3- بافت شناسی انسانی پایه، محمد صادق رجحان

4- بافت شناسی جانوری، دکتر شمس لاهیجانی

5- بافت شناسی پایه جان کوئیرا

6- جنین شناسی کاظم پریور

زیست شناسی سلولی و مولکولی

1- زیست شناسی سلولی مولکولی لودیش، مترجم دکتر رضا یوسفی

2- مبانی زیست شناسی سلولی مولکولی، دورو برتیس و دورو برتیس، ترجمه، سید علی حسینی تهرانی و محمود عرفانیان احمد پورمجموعه دروس در سطح کارشناسی ارشد:
جنین شناسی مقایسه ای و زیست شناسی تکوینی جانوری :1ـ سادلر، تامس دبلیو (1391)، جنین شناسی پزشکی لانگمن، (ترجمه: غلامرضا حسن‌زاده … ]و دیگران[)، تهران: انتشارات ارجمند.

2ـ حبیبی، طلعت (1372)، جانورشناسی عمومی، انتشارات دانشگاه تهران.

3ـ ابراهیم‌نژاد، محمد (1378)، زیست شناسی مهره‌داران، مرکز نشر دانشگاهی تهران.

4ـ هنرنژاد، رحیم (1379)، فرهنگ جامع زیست‌شناسی: انگلیسی ـ فارسی، انتشارات دانشگاه گیلان.

5ـ کیابی، بهرام (1386)، جانورشناسی، انتشارات دانشگاه پیام نور

6ـ صدرزاده طباطبایی، محمدحسین (1385)، کالبدشناسی مقایسه‌ای مهره‌داران، مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.

7- Barnes, Robert D. (1986), Invertebrate Zoology, 5th ed. Philadephia: Saunders.

ژنتیک تکوینی:

1- مبانی ژنتیک: ژنتیک تکوین، تالیف حسن وحیدنژاد، لیلا یوسفیان، انتشارات ابن سینا.
2- مروری جامع بر ژنتیک. تالیف نجات مهدیه، سیدمحمدحسین میرمومنی، انتشارات برای فردا.

گردآورنده: سرکار خانم آیدا مظفرزاده

سایت ویستاژن در این مقاله به توضیح  بیماری آدیسون پزداخته است.

بیماری آدیسون (Addison’s Disease)

بیماری ادیسون به نارسایی غده فوق کلیوی معروف است. این بیماری نادر و مزمن است، بر اثر نابودی آرام و جلو برنده تخریب  می شود. دو نوع از این بیماری کشف شده : نوع اول: از غده فوق کلیه به خوبی هورمون تولید نکند به آن نارسایی اولیه می گویند. نوع دوم: اگر این غده به دلیل مشکلات بدن  هورمون تولید نکند به آن نارسایی ثانویه گفته می شود.

نام های دیگر

هیپوکورتیزولیسم و هیپوآدنالیسم.

شیوع و همه گیری شناسی

برای این بیماری جنسیت فرق نمی کند و امکان دیده شدن در هر سنی را دارد، تقریبا در زن و مرد برابر است، اما معمولا در بزرگسالان 30 تا 50 بیشتر دیده شده است. میزان فراوانی این بیماری در جمعیت انسانی برابر است با، بعضی ار کتب علمی و سایت های معتبر این تخمین را این طور  (125000- 16600) بیان کرده اند.

علت بیماری

علت این بیماری کمبود هورمون های غده فوق کلیه است که با مصرف دارو کمبود این غدد جبران می گردد.

هورمون هایی که از غده فوق کلیه آزاد می شود کورتیکیواستروئیدها می گویند. این همورمون به دو دسته شایع تقسیم بندی مشود که عبارت است از: 1- مینرالوکورتیکوئیدها (آلدوسترون) 2- گلوکوکورتیکوئیدها (کورتیزون).

1-    مینرالوکورتیکیوئیدها: این هورمون در تنظیم آب و الکترولیت ها در بدن نقش دارند مانند آلدوسترون.

2-    گلوکوکورتیکوئید ها: این هورمون وظایف زیادی بر دوش خود دارد به طور مثال: کاهش التهاب، تخفیف واکنش های ایمنی، تاثیر بر متابولیسم و افزایش قند خون، سوخت و ساز قند و پروتیین، خفظ فشار خون و پاسخ به استرس جسمانی.

باید به این نکته توجه داشت که علایم این بیماری به طور آهسته و در طی چند ماه یا چند سال پدیدار می شود. هنوز دانشمندان علت نارسایی غده فوق کلیه را متوججه نشده  و به آن نرسیده اند، برخی از دانشمندان معتقدند که این بیماری خود ایمنی است.

برخی از پزشکان و دانشمندان معتقدند که علت نارسایی غده فوق کلیه این عوامل است: 1. سل 2. سرطان 3. بیماری های غده هیپوفیز و ایدز 4 استفاده از داروهای کورتیزونی خوراکی برای سایر بیماری ها.

در این حالت وقتی ناکارایی غده فوق کلیه وقتی بهبود پیدا می کند که این داروها مصرف نشود، اما ممکن اسن به حالت طبیعی خود بر نگردد.

علایم ناشی از بیماری

از نشانه های این بیماری می توان به: احساس ضعف و خستگی، دل درد و حالت تهوع و اسهال، کاهش اشتها و وزن، اسهال، سردرد، تعریق، احساس سردی بدن در تمام ساعات، تغییر رفتار و خلق و خوی)افسردگی، پرخاشگری( کاهش فشار خون تا وضعیت از حال رفتگی، تیرگی رنگ پوست،پدیدارشدن لکه های سفید روی پوست، ریزش مو و … اشاره کرد.

روش تشخیص

علاوه بر کنکاش  و بررسی نشانه نامبرده شده برای این بیماری می توان از: آزمایشات شامل آزمایش خون برای اندازه گیری مقدار آنتی بادی ها، سدیم، پتاسیم، کورتیزول و همچنین اندازه گیری سطح هورمون آدرنال و هورمون تحریک کننده آدرنال(ACTH) ، رنین و … نیز کمک گرفت.

درمان

برای درمان این بیماری باید هورمون های غده فوق کلیه مصرف شود که اکثرا به صورت خوراکی نیز موجود می باشند. نام های این قرص ها به شرح زیر می باشد:

کمبود گلوکوکورتیکیوییدها با مصرف قرص خوراکی هیدروکورتیزون یا پردنیزولون و کمبود آلدوسترون از فلودروکورتیزون(Fludrocortisone). شایان ذکر است که این بیماری تا لحظه مرگ با فرد باقی می ماند اما با مصرف این داروها سطح زندگی بیمار به نسبت قابل توجهی می تواند بهتر شود.

مراقبت های لازم

در نارسایی شدید فوق کلیه در بیمار بحرانی رخ می دهد که این امکان هست ناشی از بیماری های شناخته نشده قبلی از قبیل خونریزی غده فوق کلیه و یا بیماری های عود کننده نظیر عفونت ها و ضربه باشد که نیاز به مداخلات اورژانسی پزشکی دارد.

 اگر شما یا یکی از اعضای خانواده تان علایم بیماری آدیسون را دارا می باشید، مخصوصا علایم «بحران غده فوق کلیوی» در این صورت فوراً به پزشک مراجعه نمایید که شامل موارد زیر می باشد:

دردهای ناگهانی در پاها و گاهی در پشت و شکم، استفراغ شدید و اسهال که منجر به کاهش آب بدن می شود، کاهش فشار خون، کاهش هوشیاری و … .

پیشگیری

به هر پزشکی که مراجعه می کنید وی را از بیماری خود مطلع کنید و اگر در جایی زندگی می کنید یا به جایی قصد مسافرت دارید که خدمات پزشکی چندان مناسب ندارد، باید دستورالعمل های مربوط به تزریق کورتیزون را در شرایط اورژانس آموزش ببینید.

همچنین همیشه یک دست بند یا گردن آویز مخصوص به همراه خود داشته باشید که روی آن مشخص شده باشد که شما دارای بیماری ژنتیکی آدیسون می باشید و علاوه بر ان دارو و دوز مصرفی نیز روی آن قید شده باشد.

پیش اگهی

این بیماری برا ی تمام عمر گریبان گیر فرد می باشد اما هیچ محدودیتی برای فعالیت  وجود ندارد.

اگر مبتلا به این بیماری هستید، سعی کنید تا اصول مراقبت از خود را فرا بگیرید، علاوه بر نکات گفته شده حتما بابد توجه دقیق به زمانبندی مصرف داروها داشت که این مورد بسیار حیاتی میباشد

منبع:

راهنمای بیماری های نادر_تالیف دکتر کوروش ساکی و دکتر علی حمزه زاده

 

گردآورنده: جناب آقای محمد صادق سلمانیان نژاد

سایت ویستاژن در این مقاله به توضیح دکترای  رشته سم شناسی پرداخته است.

 رشته سم شناسی

سم شناسی رشته ای از علم است که به ما کمک می کند تا اثرات مضری را که مواد شیمیایی بر روی افراد، حیوانات و محیط زیست می گذارند را درک کنیم.  برخی سم شناسی را “علم ایمنی” می نامند  به این دلیل که به عنوان یک رشته دانشی است که برروی سم ها و اثرات منفی مواجهه با مواد شیمیایی مطالعه کرده و به ایمنی شناسی مربوط می شود.

رشته سم شناسی از قدرت علم برای پیش بینی این که چگونه مواد شیمیایی ممکن است باعث آسیب شوند، استفاده می کند و سپس آن را برای محافظت از سلامت عمومی به اشتراک می گذارد.  هنگام صحبت درباره سم شناسی، مهم است که چند نکته را در خاطر داشته باشید:

1. همه افراد دقیقاً به یک روش به مواد پاسخ نمی دهند.  بسیاری از عوامل ، از جمله میزان و مدت زمان مواجهه ، استعداد ابتلای فرد به یک ماده ، سن و جنسیت فرد، همه تأثیر می گذارد که آیا فرد به یک بیماری مبتلا خواهد شد یا نه.  در زندگی هر شخص زمان‌هایی وجود دارد که ممکن است بیشتر مستعد ابتلا به مواد شیمیایی باشد.  این زمان ها ممکن است شامل دوره هایی از تمایز و رشد در رحم و در اوایل کودکی و همچنین در بزرگسالی باشد که مغز در حال پیشرفت است. در واقع،این به این دلیل است که کسی که در معرض ماده مضر قرار دارد، همیشه به بیماری مبتلا نمی‌شوند.

2. دوز مواد شیمیایی یا ماده ای که فرد در معرض آن قرار می گیرد یکی دیگر از عوامل مهم سم شناسی است.  اگر مواد در شرایط خاص و در دوزهای خاص یا مقادیر خاصی به انسان و سایر موجودات زنده داده شوند ، همه مواد احتمال سمی بودن دارند.  به عنوان مثال ، ممکن است یک یا دو آسپیرین برای شما مفید باشد ، اما مصرف یک بطری آسپیرین ممکن است مضر باشد. رشته سم شناسی سعی در درک و شناسایی این دارد که چه دوز و چه طریق مواجهه‌ای با یک ماده برای افراد خطرناک است.

سم شناسان همچنین می‌فهمند که حتی مواجهه با دوز کم که ممکن است ناچیز به نظر برسد ممکن است تاثیر بیولوژیکی داشته باشد یا در صورت ادامه مواجهه یا تأثیر آن در طی یک مقطع حساس رشد ، منجر به اثرات سوء سلامت شود.

یک سم شناس دانشمندی است که درک درستی از بسیاری از رشته های علمی مانند زیست شناسی و شیمی دارد و به طور معمول با مواد شیمیایی و سایر مواد کار می کند تا مشخص کند چقدر برای انسان و سایر موجودات زنده یا محیط زیست سمی یا مضر هستند.

 رشته سم شناسی در حال حاضر در زمینه تحقیقات سرطان نقش دارد ، زیرا برخی از سموم می توانند به عنوان دارویی برای از بین بردن سلولهای توموری استفاده شوند.  یک نمونه بارز آن، پروتئین های غیرفعال کننده ریبوزوم است که در درمان سرطان خون آزمایش شده است.

اطلاعات مربوط به رشته دکترای سم شناسی وزارت بهداشت در ادامه آورده شده است.

رشته های مورد تأیید برای شرکت در آزمون دکتری تخصصی سم شناسی

دکتری عمومی داروسازی، دکتری عمومی پزشکی، دکتری حرفه ای دامپزشکی، دکتری عمومی دندانپزشکی، دکتری حرفه ای علوم آزمایشگاهی و کارشناسی ارشد در رشته های بیوشیمی بالینی، بیوشیمی، زیست شناسی (گرایشهای علوم سلولی و مولکولی، ژنتیک، میکروبیولوژی، زیست فناوری) داروسازی، سم شناسی، داروشناسی.

دانشگاه های زیر در مقطع دکترای سم شناسی دانشجو می پذیرند

دانشگاه علوم پزشکی تهران

دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی

دانشگاه علوم پزشکی اهواز

دانشگاه علوم پزشکی مشهد

دانشگاه علوم پزشکی مازندران

دانشگاه علوم پزشکی تبریز

دانشگاه آزاد اسلامی

دروس و ضرایب امتحانی دکترای سم شناسی

شیمی دارویی 2
داروسازی بالینی 2
فارماسیوتیکس 2
داروشناسی و سم شناسی 2
فارماکوگنوزی و بیوتکنولوژی 2
استعداد تحصیلی 1

نام دروس و تعداد واحدهای دکترای سم شناسی
نام دروس اختصاصی اجباری تعداد واحد
روش تحقیق و آمار 2
سم شناسی محیطی و صنعتی 3
سم شناسی پیشرفته نظری 2
سم شناسی پیشرفته عملی 1
داروشناسی پیشرفته نظری 3
داروشناسی پیشرفته عملی 1
سم شناسی تجزیه ای و قانونی نظری 2
سم شناسی تجزیه ای و قانونی عملی 2
سم شناسی بالینی نظری 2
سم شناسی بالینی عملی 2
کامپیوتر و اطلاع رسانی در سم شناسی 2
سم شناسی سلولی و ملکولی نظری 2
سم شناسی سلولی و ملکولی عملی 1
جمع 25

پایان نامه 22

فارغ التحصیلان  این رشته می‌توانند تحت عناوین مختلف در نظام‌های آموزشی، پژوهشی، تحقیقاتی، خدماتی و بهداشتی از جمله موارد زیر مشغول به کار شوند:

-فعالیت در آزمایشگاههای تخصصی سم شناسی

-ارائه مشاوره های تحقیقاتی در زمینه درصد سمیت مواد خوراکی و دارویی

-کنترل کیفی در آزمایشگاه های تخصصی کارخانه های تولید غذا و دارو

-تشخیص و شناسایی سموم در مراکز قانونی همچون پزشکی قانونی

آموزش دانشگاهیان

-بهینه‌سازی نظامهای آموزشی و ایجاد خلاقیت در این زمینه‌ها

-فعالیت در صنایع داروسازی ،مراکز نظارتی، مراکز اطلاع رسانی داروها و سموم، بخش مسمومیت در بیمارستانها، مراکز سنجش غلظت خونی داروها.

در واقع رشته سم شناسی می رود تا در پیشگیری و درمان مسمومیت‌های دارویی و امور مرتبط با سموم نقش ایفا کند.

گردآورنده: سرکار خانم لیلا تنهائی 

سایت ویستاژن در این مقاله به توضیح ژن درمانی  پرداخته است

ژن درمانی

ژن های موجود در سلولهای بدن نقش مهمی در سلامتی ما دارند.در حقیقت ، یک ژن معیوب می تواند ما را بیمار کند. گاهی اوقات همه یا بخشی از یک ژن معیوب و یا از بدو تولد مفقود است ، یا یک ژن می تواند در طول زندگی بزرگسالان تغییر یا جهش یابد.  هر یک از این تغییرات می تواند نحوه تولید پروتئین را مختل کند و این می تواند به مشکلات سلامتی یا بیماری کمک کند.

با شناخت این موضوع ، دانشمندان ده ها سال در تلاش بودند تا روش هایی را برای اصلاح ژن ها یا جایگزینی ژن های معیوب با ژن های سالم برای معالجه ، درمان یا جلوگیری از بیماری یا وضعیت پزشکی به کار گیرند.در ژن درمانی ، دانشمندان بسته به مشکلی که وجود دارد می توانند یکی از چندین کار را انجام دهند.  آنها می توانند ژن دیگری را که مشکل پزشکی ایجاد نمی کند جایگزین کنند، ژن هایی را برای کمک به بدن در معالجه بیماری یا بعنوان جایگزین برای ژن هایی که مشکل ایجاد می کنند ، اضافه کنند. به منظور قرار دادن ژن های جدید به طور مستقیم در سلول ها ، دانشمندان از وسیله ای به نام “وکتور” استفاده می کنند که از نظر ژنتیکی برای انتقال ژن استفاده می شود.

ژن درمانی می تواند برای اصلاح سلول ها، داخل یا خارج از بدن مورد استفاده قرار گیرد.  هنگامی که این کار در داخل بدن انجام شود ، پزشک، وکتور حامل ژن را مستقیماً در قسمتی از بدن که دارای سلول های معیوب است ، تزریق می کند. در نوعی از ژن درمانی که برای اصلاح سلولها در خارج از بدن مورد استفاده قرار می گیرد، می توان خون، مغز استخوان یا بافت دیگری را از بیمار گرفت و انواع خاصی از سلول ها را می توان در آزمایشگاه از هم جدا کرد.  وکتور حاوی ژن مورد نظر در این سلول ها وارد می شود؛  سلول ها در آزمایشگاه تکثیر می شوند و دوباره به بیمار تزریق می شوند، که در آنجا به تکثیر خود ادامه می دهند و در نهایت اگر درمان موفیت آمیز باشد،ژن‌های جدیدی که توسط وکتور وارد شده‌اند می‌توانند سبب تولید پروتئین‌های عملکردی شوند و اثر مورد نظر را ایجاد کنند.

 

وکتورهای ویروسی

بسیاری از وکتورهای انتقال ژن،از ویروس‌ها استخراج شده اند.این ویروس‌ها اصلاح شده‌اند و بنابراین اگر در موارد انسانی به‌ کار برده شوند ایجاد بیماری نمی‌کنند.توانایی انتقال و تحویل ژن‌های درمانی باعث شده که این ویروس‌ها مناسب طراحی برای سیستم‌های وکتوری شوند.اخیرا دامنه‌ی میزبان و ساختارهای ژنومیک وکتورهای ویروسی در کاربردهای آزمایشگاهی و کلینیکی  بسیار گشترش یافته است. ویروس‌های خاص به دلیل گنجایششان در دریافت ژن‌های خارجی و توانایی آن‌ها برای انتقال موثر و در نتیجه بیان ژن‌های کارآمد،بعنوان وسیله برای انتقال ژن‌ها انتخاب می‌شوند.این‌ها دلایل اصلی این است که وکتورها از ویروس‌ها استخراج می‌شوند و در بیش از 70% ژن‌درمانی‌های کلینیکی در سراسر جهان بکار می‌روند.از این جایی که این وکتورها  دارای مزایا و محدودیت‌های منحصر به فردی هستند،هریک از آن‌ها دارای کاربردهایی هستند که مناسب ویژگی آن‌هاست. کاربردهای وکتورهای ویروسی در سالهای اخیر پیشرفت‌های دلگرم کننده در ژن درمانی پیدا کرده اند.  پیشرفت های چشمگیر در مهندسی وکتور ، انتقال و ایمنی ، درمان مبتنی بر وکتور ویروسی را در خط مقدم پزشکی مدرن قرار داده است.  بردارهای ویروسی برای معالجه بیماریهای مختلفی از جمله متابولیک ، قلب و عروق ، عضله ،ماهیچه‌های قلبی، خون شناسی ، چشم پزشکی و عفونت ها و انواع مختلف سرطان استفاده شده اند.  پیشرفت های اخیر در زمینه ایمونوتراپی ، هر دو روش پیشگیری و درمانی را ارائه داده است.تعدادی از مطالعات بالینی اثربخشی درمانی و پیشگیری کننده در مدلهای جانوری و علاوه بر این در آزمایشات بالینی را نشان داده اند.  چندین داروی وکتور ویروسی نیز در سطح جهان مورد تأیید قرار گرفته است.

امروزه، هر دو ناقل ویروسی و غیر ویروسی مورد استفاده قرار می‌گیرند و درحال توسعه و تغییر و پیشرفت هستند اما  از آنجا که این بررسی بر روی ناقلین ویروسی متمرکز است، رویکردهای ژن درمانی غیر ویروسی در ادامه بحث نخواهد شد.  در عوض، مروری بر بردارهای مختلف ویروسی مبتنی بر آدنوویروس‌ها ، ویروس‌های مرتبط با آدنو (AAV) ،  رتروویروس‌ها ، ویروس‌های هرپس سیمپلکس (HSV) ،لنتی ویروس‌ها بحث خواهد شد.

 

انواع وکتورهای ویروسی

وکتورهای رتروویروسی با ژنوم سلول آلوده ادغام می شوند. آدنوویروس dsDNA بدون پوشش دارای ظرفیت بسته بندی 7.5 کیلوبایت از DNA خارجی است که بیان اپیزومی کوتاه مدت ژن موردنظر در طیف نسبتاً وسیعی از سلولهای میزبان را فراهم می کند.وکتورهای آدنوویروسی می‌توانند به طور موثری ژن‌ها را به انواع گسترده ای از سلولهای تقسیم شونده و غیر تقسیم شونده وارد کنند اما حذف ایمن سلول های آلوده معمولاً بیان ژن ها را در بدن محدود می‌کند. ویروس های هرپس سیمپلکس می‌توانند مقادیر زیادی از DNA های خارج ژنومی را منتقل کنند اما با این حال، سمیت و محافظت از بیان ژن به عنوان چالش باقی مانده است. ‏AAV نیز بسیاری از سلول های تقسیم شونده و غیر تقسیم شوند را آلوده میکند اما DNA آن ظرفیت محدودی دارد. وکتورهای AAV ژنوم ssRNA کوچکی را حمل می کنند ، که امکان انتقال درج های 4 کیلوبایتی را فراهم می آورد.  به طور کلی ، AAV بیان طولانی مدت ژن را از طریق ادغام کروموزومی فراهم می کند.  یک محدودیت در استفاده از AAV مربوط به پاسخ ایمنی ناشی از تجویز مکرر است.  با استفاده از یک سروتیپ AAV متفاوت برای هر بار استفاده مجدد ، این مشکل حل شده است.  موضوع دیگر مربوط به ظرفیت بسته بندی محدود DNA خارجی در ذرات AAV نوترکیب است.  این کمبود توسط طراحی وکتورهای دوگانه AAV برطرف شده است.

رتروویروس‌ها دارای ژنوم ssRNA با ساختار پوششی هستند.این ویروس‌ها از جمله وکتورهایی هستند که ماده ژنتیکی خود را که شامل ژن جدید نیز می‌باشد،با کروموزوم سلول انسانی ادغام می‌کنند در حالیکه سایر ویروس‌ها همچون آدنوویروس‌ها،DNA خود را وارد هسته‌ی سلول می‌کنند اما این DNA با کروموزومی ادغام نمی‌شود.رتروویروسها می توانند حداکثر 8 کیلوبایت درج خارجی را در خود جای دهند و وکتورهای هدف استاندارد را برای برنامه های کاربردی ژن درمانی طولانی مدت نشان دهند.  یکی از اشکالات رتروویروسها عدم توانایی آنها در آلوده کردن سلولهای تقسیم‌نشده است که سبب می‌شود  استفاده از وکتورهای لنتی ویروسی برای ژن درمانی گسترش یابد.  اگرچه لنتی ویروس ها متعلق به خانواده رتروویروس‌ها هستند، اما این قابلیت را دارند که سلول های تقسیم شونده و غیر تقسیم شونده را با ایجاد کمترین سمیت سلولی،تحت تاثیر قرار دهند.

خطرات و چالش ها

مفهوم ژن درمانی ساده به نظر می رسد ، اما کاملاً پیچیده است و مشکلات و خطرات بیشماری وجود دارد که از ژن درمانی با استفاده از وکتورهای ویروسی جلوگیری می کند. ویروس ها معمولاً می توانند بیش از یک نوع سلول را آلوده کنند.  بنابراین، هنگامی که از ناقل ویروسی برای انتقال ژن به بدن استفاده می شود ، ممکن است سلول های سالم و همچنین سلول های سرطانی را آلوده کند.

خطر دیگر این است که ممکن است ژن جدید در جای اشتباهی در DNA قرار بگیرد، احتمالاً باعث جهش مضر برای DNA یا حتی سرطان می شود.  این در کارآزمایی های بالینی برای بیماران نقص ایمنی ترکیبی شدید وابسته به X (X-SCID) اتفاق افتاده است، که در آن سلولهای بنیادی خونساز با استفاده از یک رتروویروس با تراریختگی اصلاحی ترشح شده و این منجر به ایجاد لوسمی سلول T در 4 بیمار از 20 بیمار شد.

علاوه بر این، هنگامی که از ویروس ها برای انتقال DNA به سلول های بدن استفاده می شود، احتمال کمی وجود دارد که این DNA به طور ناخواسته وارد سلول های تولید مثلی بیمار شود.  اگر این اتفاق بیفتد، ممکن است تغییراتی ایجاد کند که اگر بیمار پس از معالجه صاحب فرزند شود، ممکن است به او منتقل شود.

نگرانی های دیگر شامل این احتمال است که ژنهای منتقل شده بیش از حد بیان شوند و پروتئین از دست رفته ای را تولید کنند که مضر باشد. همچنین این که وکتور ویروسی می تواند یک واکنش ایمنی ایجاد کند و یا ویروس می تواند از بیمار به افراد دیگر یا محیط منتقل شود.

با این حال، پزشکان و دانشمندان در تلاش هستند تا مشکلات احتمالی موجود را برطرف کنند.  آنها قبل از انجام آزمایشات بالینی در انسان از آزمایش حیوانات و سایر اقدامات احتیاطی برای شناسایی و جلوگیری از این خطرات استفاده می کنند.قبل از اینکه یک شرکت بتواند یک محصول ژن درمانی را برای استفاده در انسان به بازار عرضه کند و ژن درمانی عملا برای درمان یک بیمار مورد استفاده قرار بگیرد،دانشمندان باید از پس چالش‌های بسیاری بربیایند، از جمله این که باید آزمایش ژن درمانی از نظر ایمنی و اثربخشی انجام شود تا دانشمندان FDA بتوانند در نظر بگیرند که آیا خطرات درمانی با توجه به مزایای آن قابل قبول است یا خیر.همچنین باید بهترین راه‌ها را برای وارد کردن ژن‌ها و هدف قرار دادن سلول‌های خاص پیدا کنندو نیز اطمینان حاصل کنند که ژن‌ها کاملا توسط بدن کنترل می‌شوند.

ژن درمانی این نوید را برای تبدیل دارو و ایجاد گزینه هایی برای بیمارانی که با بیماری های دشوار و حتی غیر قابل تحمل زندگی می کنند ، داشته است.  از آنجا که دانشمندان به پیشرفتهای چشمگیری در این روش درمانی ادامه می دهند ، FDA متعهد است با بررسی سریع درمان های پیشگویی کننده که امکان نجات جان انسان ها را دارند ، به سرعت بخشیدن به پیشرفت کمک کند.

 

گردآورنده: سرکار خانم لیلا تنهایی

سایت ویستاژن در این مقاله به توضیح کریسپر پرداخته است.

 

کریسپر چیست؟

کریسپر نوعی سیستم ایمنی تطابق پذیر در باکتری ها است که آن ها را قادر به کشف دی ان ای ویروس و بعد نابودیشان می کند. بخشی از سیستم کریسپر، پروتئینی به نام کَس ۹ است، که قابلیت جستجو، برش زدن و سرانجام استحالهٔ دی ان ای ویروس را به روشی خاص دارد. فناوری کریسپر به دانشمندان اجازه می دهد، تغییراتی در دی ان ای سلول ها ایجاد کنند.

کریسپر نوعی تکنولوژی جدید ویرایش ژنتیکی است که می تواند به پیشرفت ژن درمانی کمک های زیادی کند. تاکنون ژن درمانی عمدتا از طریق تکنیک (انتقال ژن) انجام شده است؛ به این صورت که یک ویروس بی گزند، نسخه ی سالمی از یک ژن را به سلول منتقل می کند تا جای ژن معیوب را که بیماری ایجاد کرده، بگیرد. اما در روش کریسپر، دانشمندان می توانند مستقیما ژن معیوب را اصلاح کنند. آنها دنای معیوب را جدا کرده و به جای آن یک دنای سالم می گذارند. قاعدتا، این روش باید خیلی بهتر از اضافه کردن یک ژن جدید جواب دهد، چون در این صورت خطرات ناشی از اضافه کردن یک ژن غریبه و خارجی از میان می رود. گاهی اوقات ممکن است این ژن خارجی در مکان اشتباهی قرار گیرد و منجر به سرطان شود. اما ژنی که با تکنیک کریسپر ترمیم شده تحت کنترل خواهد بود.
این روش برای اکثر بیماری ها مفید است، مثلا بیماری های دیستروفی ماهیچه ای و فیبروز سیستیک باید از طریق ویرایش ژنتیکی درمان شوند. اگر پزشکان سلول های فرد بیمار را جدا کرده و آنها را ترمیم کنند و سپس دوباره آنها را به بدن بازگردانند، تعداد بسیار کمی از این سلول ها زنده می مانند. ویرایش ژنتیکی هم مثل تکنیک انتقال ژن با چالش های زیادی رو به رو است. محققان باید روش هایی پیدا کنند تا کریسپر به طور موثر در بافت های بدن یک فرد کار کند.
یکی از مهم ترین ریسک های کریسپر که به وفور درباره ی آن بحث می شود، آنزیم کس 9 است. این آنزیم باید قسمت خاصی از توالی دنای را برش دهد، اما ممکن است در قسمت های دیگری از ژنوم هم شکاف ایجاد کند که می تواند به جهش های ژنتیکی و افزایش احتمال ابتلا به سرطان منجر شود. محققان به دنبال این هستند که دقت کریسپر را افزایش دهند.

تاریخچه سیستم کریسپر

اولین بار سیستم کریسپر در اشرشیا کلای به عنوان یک توالی تکراری ۲۹ نوکلئوتیدی با فاصله ۳۲ نوکلئوتیدی توسط یوشیزومی ایشی نو ژاپنی در سال ۱۹۸۷ مطرح شد که باکتری ها و آرکی باکتری ها را از حمله باکتریوفاژها و پلاسمیدها محافظت می کند. این سیستم های دفاعی به یک رِنا کوچک شناساگر توالی خاص تکیه می کنند و اسیدهای نوکلئیک خارجی را خاموش می کنند.
امروزه دانش ژنتیک با پیشرفت های فراوانی همراه بوده است و همین امر می تواند زمینه ساز درمان بسیاری از بیماری های صعب العلاج و حتی لاعلاج باشد! کریسپر یکی از جدید ترین تکنولوژی ها در درمان بیماری ها و ناهنجاری های ژنتیکی است که در ادامه به شرح آن خواهیم پرداخت.
تصور کنید که یک جهش ژنتیکی نادری را به ارث برده اید و این جهش در سن 50 سالگی قطعا سبب ابتلای شما به سرطانی لاعلاج می شود (به دور از جان تان البته). و احتمالا در اثر ابتلا به همین سرطان هم بدن شما به قدری ضعیف می شود که دیگر توان مقاومت نداشته و فوت خواهید کرد. اما اگر به شما بگوییم این ژن به ارث رسیده از اجدادتان را می توانید کاملا از ژنوم خود خارج کنید و نسل های بعد از شما نیز صفت کد شده (سرطان) توسط این ژن را بروز ندهند چطور؟
همین چند خط، به طور کاملا ساده تکنیک ویرایش ژن کریسپر را توضیح می دهند. این فناوری پیشرفته نه تنها می تواند استخر ژنی جوامع بشری (مجموعه ژنوم تمام مردم یک جامعه) را اصلاح و دستخوش تغییرات گسترده کند، بلکه قادر است سیستم سلامت، غذا و دارو، کشاورزی و تمام صنایع مرتبط با علوم زیستی را از پایه و اساس دگرگون سازد.

کریسپر کس 9

اختلالات ژتیکی شامل: جهش ها، ناهنجاری ها و … برای هر فردی ممکن به وجود آید. درمان این
اختلالات به هیچ وجه ممکن نخواهد بود مگر به وسیله اصلاح ژن که شامل بیان و روشن شدن برخی ژن
ها و یا جلوگیری از بیان برخی زن ها و … است. از رو در حال حاضر مطمئن ترین روش درمانی استفاده
از کریسپر کس است.
کریسپر کَس ۹ ابزاری برای اصلاح ژن است که در دنیا هویاهویی ایجاد کرده است. این ابزار سریع، ارزان و بسیار دقیق تر از تکنیک هایی است که قبلا برای ویرایش ژن استفاده می شده و دارای طیف گسترده ای از برنامه های کاربردی بالقوه است. کریسپر کَس ۹ تکنولوژی منحصر به فردی است که این امکان را ایجاد می کند تا بتوان با حذف، اضافه کردن یا جایگزین کردن بخشی از ژنوم را ویرایش نمود. این روش در حال حاضر روشی ساده ،دقیق و تطبیق پذیر برای دست ورزی ژنتیک می باشد.
در حقیقت برخی از باکتری ها دارای سیستم ساده کریسپر کَس ۹ برای ویرایش ژن می باشند که برای
پاسخ به عوامل مهاجم نظیر ویروس ها بکار می رود و این فرآیند مانند سیستم ایمنی برای آنها تلقی
می شود. کریسپر در باکتری ها قسمتی از دنای باکتری را قطع کرده و در تهاجم بعدی به باکتری برای
شناسایی پاتوژن کمک میکند. دانشمندان از این سیستم در سلول های دیگر جانوران شامل موش و انسان استفاده کرده اند.

کاربردهای کریسپر

۱. ساخت عضو پیوندی
عضوهای اهدایی برای افرادی که به آن نیاز دارند، به شدت محدودند و قبل از این که دانشمندان بتوانند از
سلول های بنیادی اعضای جدیدی بسازند، باید برخی گزینه های جایگزین را هم در نظر گرفت. استفاده از
خوک برای اهدای کلیهمی تواند یک راهکار باشد. متءسفانه خطر ابتلا به ویروس آنفولانزای خوکی هنوز
وجود دارد؛ اما با تکنیک ویرایش ژنی کریسپر امکان برطرف کردن این مشکل وجود دارد. با این تکنیک
می توان ژن های بیماری زا را از بدن خوک برداشت.

۲. تزریق انسولین به بیماران دیابتی
برای افراد مبتلا به دیابت نوع دوم، تزریق انسولین مورد نیاز بدن، می تواند پروسه ای دردناک و نامطلوب باشد. ساخت یک پیوند پوستی که حاوی پروتئین ویرایش شده با تکنیک کریسپر باشد، می تواند انسولین سطح قند خون را تنظیم و روش مرسوم تزریق را به کلی منسوخ کند.

۳. درمان بیماری های قلبی
ویرایش ژن های انسان هنوز مفهومی آینده نگرانه است که می تواند در آینده، دانشمندان را از لحاظ
اخلاقی و پزشکی به چالش بکشد. اما ممکن است تکنیک ویرایش ژنی کریسپر به این موضوع کمک کند؛
خصوصا با آزمایش موفق که اخیرا برای ویرایش ژنتیکی بیماری قلبی در جنین انسان انجام شد. این
آزمایش توانست امیدواری های زیادی برای درمان بیماری های قلبی در آینده به وجود بیاورد.

۴. تغییر رنگ گل ها
شاید پر کردن یک باغ با گل های رنگارنگ، همچون درمان بیماری های قلبی و دیابت از اولویت های ویرایش ژنی کریسپر نباشد؛ اما برای بسیاری از مردم یک دنیای زیباتر، هنوز هم ایده ی جذابی است. دانشمندان با تغییر ژن رنگ گل نیلوفر پیچیا، قادر به تغییر رنگ آن بودند. این اولین باری بود که تغییر رنگ گل ها با استفاده از تکنیک کریسپر انجام می شد. این موفقیت می تواند کاربردهای بالقوه زیادی
داشته باشد؛ ممکن است روزی بتوانید گل های گلخانه ی خود را به رنگ مطلوب رنگ آمیزی کنید!

۵. درمان برخی بیماری ها در موش ها
پس از نگرانی هایی که در مورد خطر جهش های ناخواسته ژنی مرتبط به تکنیک کریسپر به وجود آمد، دانشمندان به دنبال تکنیکی بودند که بدون بریدن و چسباندن، قادر به ویرایش ژن های انسان باشند. آن هاتوانستند از چنین روشی برای درمان برخی بیماری ها در موش بهره ببرند.

۶. مقابله با فوق باکتری ها
قبل از ظهور آنتی بیوتیک ها، مرگ ناشی از عفونت های ناخوشایند، یک واقعیت تلخ بود. اکنون به نظر
می رسد با افزایش باکتری های مقاوم به آنتی بیوتیک، دوباره به چنین دوران تاریکی بازگشته ایم. یکی از
روش هایی که می توان باکتری های مقاوم به آنتی بیوتیک را از بین برد، ویرایش ویروس ها به نحوی است روش هایی که می توان باکتری های مقاوم به آنتی بیوتیک را از بین برد، ویرایش ویروس ها به نحوی است.

هشدار ها و خط قرمز اخلاقی
با توجه به اینکه فناوری کریسپر به نوعی یک ابزار تغییر دی ان ای محسوب می شود، از لحاظ اصلاح
ژنتیک انسانی نگران هایی را به همراه دارد. اخیرا محققان چینی توانسته اند یک جفت نوزاد دوقلو
مهندسی ژنتیک شده به نام های لولو و نانا را به دنیا آورند که چنین موضوعی باعث شده است موجبی از
نگرانی ها در خصوص این فناوری ایجاد شود.
امروزه اصلاح ژنتیک انسان در تمامی کشور ها ممنوع است و از این محققان چینی به سرپرستی
جیانکوی هه از دانشگاه علوم و فناوری جنوبی شنژن در این خصوص بازجویی می شود. این نوزادان که
با اصلاح ژنتیک به دنیا آمدند به نام نوزادان طراح معروف هستند و از نظر جامعه جهانی توسط یک
عمل غیر اخلاقی به وجود آمده اند.

گردآوری: جناب آقای حسن مسرور

 

در حال حاضر تجزیه و تحلیل داده های بیولوژیکی چالشی بزرگ پیش پای محققان زیست شناسی قرار داده است که سبب شده تعداد زیادی از ابزارهای نرم افزاری و بانک های اطلاعاتی را تولید کرده و به سرعت آن ها را پیشرفت و توسعه دهند. در این مقاله سایت ویستاژن به معرفی برخی سایت ها و نرم افزارهایی که معمولا برای آنالیز داده های بیوانفورماتیکی بکار میروند پرداخته خواهد شد.

پایگاه های داده بیوانفرماتیکی

Broad Institute of Harvard and MIT

این انستیتو بسیاری از نرم افزارها را برای تجزیه و تحلیل مجموعه های بزرگ از داده های مرتبط با ژنوم بطور رایگان توسعه و در دسترس قرار داده است.

بانک اطلاعاتی DNA ژاپن (DDBJ)

 بانک اطلاعاتی داده های توالی نوکلئوتیدی با ابزار جستجو و تجزیه و تحلیل می باشد.

انستیتوی بیوانفورماتیک اروپا (EBI)

بخشی از آزمایشگاه زیست شناسی مولکولی اروپا ، پایگاه داده ها و ابزارهایی را فراهم می کند که به کاربران امکان می دهد داده ها را پیدا کرده و به اشتراک بگذارند ، پرس و جوهای پیچیده ای را انجام دهند و نتایج را تجزیه و تحلیل کنند.  منابع شامل Ensembl ، UniProt و ArrayExpress هستند.

پورتال منابع بیوانفورماتیک EXPASy

 پورتالِ دیتابیس‌ها و ابزارهای نرم افزاری مربوط به ژنوم ، پروتئومیکس، رونویسی و… انستیتوی بیوانفورماتیک سوئیس (SIB) .

 مرکز ملی اطلاعات بیوتکنولوژی (NCBI)

بانکهای اطلاعاتی متنوعی را برای یافتن و تجزیه و تحلیل بیولوژی مولکولی ، بیوشیمیایی و داده های ژنتیکی از جمله GenBank ، ژن ، بانک اطلاعاتی نوکلئوتیدها و بانک اطلاعات پروتئین ها حفظ می کند.

برخی نرم افزارهای مورد استفاده و پرکاربرد در حوزه بیوانفورماتیک موارد زیر هستند

Jmol: یک ابزار بیوانفورماتیکی جهت پی بردن به ساختار سه بعدی درشت مولکول ها از جمله DNAها، RNAها و پروتئین ها و اجزای آن‌هاست. این نرم‌افزار مبتنی بر وب است و بنابراین احتیاجی به نصب این نرم افزار روی دستگاه مورد استفاده نمی‌باشد. جهت به کارگیری این ابزار باید کد شناسایی مولکول مورد نظر وارد نرم افزار شود. کد چهار رقمی مولکول ها در پایگاه اطلاعاتی PDB موجود است. Jmol اطلاعات کامل مولکول ها  از جمله نوع و تعداد اتم ها، ساختار زنجیره ها و توالی های بکار رفته در مولکول، رزولوشن و غیره را به دست داده و پیوندهای مولکولی و فواصل و زاویه ها و اطلاعات مربوط به آنها را مشخص می کند. این نرم‌افزار مرتباً به روز رسانی شده و بنابراین اطلاعات جامع و به روزی را در بر می‌گیرد. همچنین می توان این نرم افزار را روی گوشی‌های هوشمند و آیپد ها به کار برد.

RNAstructure: نرم‌افزاری رایگان است که جهت تحقیقات بیوانفورماتیکی مورد استفاده قرار میگیرد . RNAstructure ساختار دوم DNA و RNA را نمایش می‌دهد و همچنین احتمال هیبریداسیون باز ها را محاسبه و میزان پایداری هر یک از این پیوندها را مشخص می کند. همچنین این ابزار، تمایل اتصال مولکول های زیستی به RNA موردنظر را نیز محاسبه می‌کند. نرم افزار مذکور  قابلیت نصب  و اجرا بر روی سیستم های مختلف را دارا می باشد.

Hex: یک نرم افزار  بیوانفورماتیکی رایگان و اختصاصی جهت داکینگ مولکولی(پروتئین_پروتئین)  است. این نرم افزار رایگان بوده و روی انواع سیستم عامل ها قابل اجراست.  با استفاده از این نرم‌افزار می‌توان انژی کل برهمکنش را محاسبه کرده و همچنین با توجه به شباهت شکل، انرژی و …،برهمکنش را شبیه‌سازی نمود.

Cn3D: از برنامه‌های کاربردی در این زمینه است که دارای حجم کمی بوده و  مختص نمایش درشت‌مولکول ها به ویژه پروتئین هاست. این نرم افزار امکان مشاهده ساختار های دوم پروتئینی و برخی اصلاحات ساختاری به روی آن ها را در دسترس خواهد گذاشت. 

Chromas: ابزار بسیار کاربردی بیوانفورماتیک در زمینه ژنومیکس و پروتئومیکس است. این نرم‌افزار توالی ژن ها را مشخص می‌کند و نتیجه‌ی تعیین توالی و همچنین نتیجه آنالیزها از قبیل سنگر را در قابل فایلی با پسوند abi ارائه می‌دهد . با استفاده از این نرم افزار میتوان آنالیز های فیلوژنی یا ویرایش اطلاعات موجود در فایل دریافتی را با تبدیل پسوند به fasta انجام داد.

Fast PCR: یک نرم افزار بیوانفورماتیکی ساده و کاربردی است. این نرم افزار محیط کاربری جذاب و امکان ویرایش و مشاهده انواع توالی ها، آمالیز پرایمر و پروب و همچنین ویرایش ژن ها را فراهم می‌آورد. با استفاده از این نرم افزار به آسانی میتوانی کلونینگ مجازی را انجام داد.

CLC: نرم افزاری جهت آنالیز تخصصی اطلاعات ژنومی و پروتئومی است. این نرم افزار بر روی سیستم عامل های مختلف از جمله ویندوز، لینوکس و مک قابل اجراست. CLC امکاناتی همچون بررسی توالی های ژنی و پروتئین ، نقشه‌ی جایگاه برش آنزیم های محدود کننده، کلون‌سازی مجازی، طراحی پرایمر و پروب و برچسب زنی ژن ها را دارا میباشد.

 OVITO: یک نرم افزار بیوانفورماتیکی گرافیکی ساخت کشور آلمان است که بیشتر در زمینه ی آنالیز و مشاهده ی ساختارهای اتمی شبیه سازی شده مورد استفاده قرار می‌گیرد. استفاده از آن بسیار ساده می باشد و شباهت بسیار زیادی به نرم افزار VMD دارد.

 ArgusLab: ابزاری برای مدل‌سازی مولکولی است که بیشتر در حوزه‌ی مدل‌سازی ساختار های اتمی پیچیده و پایدارسازی آن ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. این نرم افزار رایگان ساخت کشور آمریکا بوده و روی نسخه های مختلف سیستم عامل ویندوز قال بکار گیری است. از اصلی ترین امکانات این نرم افزار، انجام داکینگ پروتئین-لیگاند در آنالیزها و غربالگری های دارویی است.

برخی ابزارهای بیوانفورماتیکی در حوزه ژن ها

 

 ArrayExpress

 بایگانی ژنومیک عملکردی داده ها را از آزمایش های ژنتیک عملکردی با توان بالا ذخیره می کند و این داده ها را برای استفاده مجدد در جامعه تحقیق فراهم می کند.

BLAST

این ابزار مناطقی از شباهت را بین توالی های بیولوژیکی پیدا می کند.  این برنامه توالی نوکلئوتیدی یا پروتئینی را با پایگاه داده های توالی مقایسه می کند و اهمیت آماری را محاسبه می کند.

GenePattern

 این سیستم گردش کار علمی قدرتمند که دسترسی به صدها ابزار تجزیه و تحلیل ژنومی را فراهم می کند،  طراحی شده است تا محققان را قادر به توسعه ، ضبط و تکثیر روشهای تحلیل ژنومی کند.

Genome

 این منبع اطلاعات مربوط به ژنوم ها شامل توالی ها ، نقشه ها ، کروموزوم ها و … را ترتیب می دهد.

 IHEC

 کنسرسیوم بین المللی اپی ژنوم انسانی (IHEC) مجموعه ای کامل از اپی ژنوم های مرجع مربوط به سلامتی و بیماری را در دسترس قرار می دهد.

Nucleotide

بانک اطلاعاتی Nucleotide مجموعه ای از سکانس های مختلف از منابع مختلف از جمله GenBank ، RefSeq ، TPA و PDB است که داده های توالی ژنوم ، ژن و رونوشت پایه و اساس تحقیقات و کشف پزشکی را فراهم می کند.

 مرورگر ژنوم UCSC

 ابزاری که به شما امکان می دهد داده های ژنومی موجودات مختلف مدل را به صورت تعاملی مشاهده کنید.

Vista

 مجموعه ای کامل از برنامه ها و پایگاه های داده برای تجزیه و تحلیل مقایسه ای توالی های ژنومی است.

 (Gene (NCBI

 این پنل اطلاعات مربوط به طیف گسترده ای از گونه ها را ادغام می کند که شامل نامگذاری ، توالی های مرجع (RefSeqs) ، نقشه ها ، مسیرها ، تغییرات ، فنوتیپ ها و پیوندهای مربوط به ژنوم ، فنوتیپ و منابع خاص در سراسر جهان باشد.

برخی ابزارهای بیوانفورماتیکی در حوزه پروتئین ها

 

UniProt

 مأموریت UniProt فراهم کردن یک منبع جامع ، با کیفیت بالا و رایگان و در دسترس از توالی پروتئین و اطلاعات کاربردی است.

Protein Data Bank

 بایگانی بانک داده پروتئین (PDB) به عنوان مخزن واحد اطلاعات در مورد ساختارهای سه بعدی پروتئین ها ، اسیدهای نوکلئیک و ساختارهای پیچیده خدمت کرده است.

Protein

 بانک اطلاعاتی پروتئین مجموعه ای از سکانس ها از منابع مختلف ، از جمله ترجمه از مناطق کدگذاری در GenBank ، RefSeq و TPA و همچنین سوابق SwissProt ، PIR ، PRF و PDB.  توالی پروتئین تعیین کننده‌ی اساسی ساختار و عملکرد بیولوژیکی است.

 

گردآورنده: سرکار خانم لیلا تنهایی

سایت ویستاژن در این مطلب به توضیح دکترا رشته سلولی و مولکولی پرداخته است

معرفی رشته سلولی و مولکولی در مقطع دکترا

زیست‌شناسی مولکولی در دهه ۱۹۳۰ پایه‌گذاری شد. این رشته نیاز به علاقه مندی شما به مباحث شیمی و زیست دارد  و شامل مباحث زیست شناسی در سطح ملکولی است. این رشته به زیست شناسی ، شیمی و به طور خاص به علم ژنتیک و بیوشیمی وابسته است .

زیست‌شناسی مولکولی در ژن درمانی واهداف داروهای جدید ، درک فیزیولوژی سلول و تشخیص بیماری نقش مهمی دارد.

شما در مقطع کارشناسی این رشته درس هایی از ژنتیک ، زیست شناسی سلولی مولکولی ،… را مطالعه می کنید . در مقطع کارشناسی ارشد گرایش هایی چون زیست شناسی سلولی مولکولی،انگل شناسی ، اکولوژی انسانی ، ایمنی شناسی ، هماتولوژی ، بیوشیمی بالینی ، پرتوشناسی، زیست فناوری ،قارچ شناسی ، میکروب شناسی ، ویروس شناسی ، علوم تغذیه ، علوم تشریح،… را می توانید انتخاب کنید .

گرایش های رشته سلولی مولکولی در مقطع دکترا

5 گرایش در مقطع دکترا برای این رشته وجود دارد :  ، بیوشیمی ، ژنتیک مولکولی ، میکروبیولوژی ، زیست شناسی فناوری ، بیوفیزیک

زیست شناسی سلولی مولکولی : بررسی عملکرد ساختار و عملکرد سلول و درشت مولکول ها و ارتباط ماده ژنتیکی و پروتئین درون سلول و بطور کلی بررسی تمامی واکنش ها و متابولیسم های سلولی . محیط کار برای این رشته در مراکز تحقیقاتی و آزمایشگاه ها است .

دروس تخصصی رشته سلولی مولکولی : شیمی‌ آلی‌ ، بیوشیمی ،‌ زیست‌شناسی‌ سلولی‌ ، ژنتیک‌ ، میکروبیولوژی‌ ، اکولوژی ، زیست‌شناسی‌ گیاهی‌ زیست‌شناسی‌ جانوری‌  ،فیزیولوژی‌ گیاهی‌ ، ایمونولوژی ،‌ زبان‌ تخصصی‌

رشته ژنتیک :این رشته به بررسی ساختمان و عملکرد ژن ها و کروزوم در سطح مولکولی می پردازد . فارغ اتحصیلان این رشته می توانند در مراکز تحقیقات ، آزمایشگاه ، پزشکی قانونی وکلینیک ژنتیک پزشکی ( در صورت تحصیل این رشته در وزارت بهداشت ) مشغول به کار شوند .

دروس تخصصی رشته ژنتیک :  ژنتیک‌ انسانی‌، سیتو ژنتیک‌، اصول‌ مشاوره‌ ژنتیکی‌، ژنتیک‌ سرطان‌، ژنتیک‌ رفتاری‌، مبانی‌ ژنتیک‌ میکروارگانیسم‌، ژنتیک‌ پیشرفته‌ یا تازه‌های‌ ژنتیک‌، ژنتیک‌ کمی‌ یا ژنتیک‌ جمعیت‌ها، سمینار، پروژه‌

رشته میکروبیولوژی : بررسی میکروارگانیسم ها در بدن می پردازد و در شناخت عوامل بیماری ها و تولید واکسن تلاش می کند . در وزارت علوم این رشته هیچ گرایشی ندارد و دانشجویان در همین رشته ادامه تحصیل می دهند ولی در وزارت بهداشت این رشته تخصصی تر می شود و به دو گرایش باکتری شناسی پزشکی و توکسین های میکروبی تقسیم می شوند .

دروس تخصصی رشته میکروبیولوژی : فیزیولوژی میکروارگانیسم ها ،اکولوژی میکروارگانیسم ها ، ژنتیک پروکاریوت ها ، ویروس شناسی پیشرفته

دکترای رشته های زیر مربوط به آزمون وزارت علوم می باشد ؛ ) دفترچه دکترای وزارت علوم (

رشته مقطع کارشناسی مقطع کارشناسی ارشد
دکترا ی زیست شناسی سلولی مولکولی بیوشیمی ، بیوفیزیک ، میکروبیولوژی ، ژنتیک ، زیست شناسی سلولی مولکولی زیست شناسی سلولی  پیشرفته ، زیست شناسی مولکولی پیشرفته ، فرایند های تنظیمی و ترارسانی ، ساختار ماکرومولکول های زیستی
دکترای بیوشیمی بیوشیمی ، بیوفیزیک ، میکروبیولوژی ، ژنتیک ، زیست شناسی سلولی مولکولی ساختار ماکرومولکول های زیستی ، آنزیم شناسی ، تنظیم متابولیسم ، روش های بیوفیزیک و بیوشیمی
دکترای ژنتیک مولکولی بیوشیمی ، بیوفیزیک ، میکروبیولوژی ، ژنتیک ، زیست شناسی سلولی مولکولی سیتوژنتیک ، ژنتیک مولکولی ، مهندسی ژنتیک
دکترای میکروبیولوژی بیوشیمی ، بیوفیزیک ، میکروبیولوژی ، ژنتیک ، زیست شناسی سلولی مولکولی فیزیولوژی میکروارگانیسم ، بوم شناسی میکروارگانیسم ها ، ژنتیک پروکاریوت ها ، ویروس شناسی پیشرفته
دکترای زیست فناوری بیوشیمی ، بیوفیزیک ، میکروبیولوژی ، ژنتیک ، زیست شناسی سلولی مولکولی بیوتکنولوژی فرآورده های تخمیر ، مهندسی پروتئین ، ژنتیک پروکاریوت ها و ژنتیک یوکاریوت ها بیوانفورماتیک
دکترای بیوفیزیک بیوشیمی ، بیوفیزیک ، میکروبیولوژی ، ژنتیک ، زیست شناسی سلولی مولکولی بیوفیزیک ، بیوترمودینامیک
مدارک لازم برای شرکت در آمون دکترای وزارت علوم  

توجه داشته باشید اگر درمقطع کارشناسی ارشد رشته هایی مانند علوم تشریحی ، جنین شناسی ، بافت شناسی ، زیست شناسی سلولی مولکولی وبیوشیمی را خوانده باشید  می توانید در مقطع دکترا در رشته آناتومی و جنین شناسی ( وزارت بهداشت ) ادامه تحصیل بدهید .

همچنین به این نکته توجه کنید درآزمون وزارت علوم شما با هر مدرک کارشناسی می توانید در هر رشته دلخواه در آزمون ارشد شرکت کنید ولی در آزمون وزارت بهداشت شما مجاز به انتخاب رشته هایی  هستید که در دفترچه مشخص شده است .

رشته های دکترای وزارت بهداشت 

مدارک لازم برای شرکت در آمون دکترای  وزارت بهداشت 

رشته مقطع کارشناسی ارشد
رشته توکسین های میکروبی زیست شناسی ( تمامی گرایش ها) ، انگل شناسی پزشکی،  ایمنی شناسی پزشکی ، زیست فناوری،  بیوشیمی بالینی ،  سم شناسی ،  قارج شناسی پزشکی
رشته فیزیولوژی پزشکی زیست شناسی ( گرایش جانوری و سلولی مولکولی ) ،
رشته بیوشیمی بالینی زیست شناسی گرایش بیوشیمی
رشته زیست پزشکی سامانه ای زیست شناسی مولکولی ( کلیه گرایش ها ) ، بیوشیمی بالینی ، میکروب شناسی پزشکی ، انگل شناسی پزشکی ، قارچ شناسی پزشکی ، ویروس شناسی پزشکی ، ژنتیک انسانی ، آمارزیستی ، زیست شناسی گرایش بیوفیزیک ، زیست فناوری مولکولی ، بیوانفورماتیک
رشته پزشکی مولکولی باکتری شناسی ، بیوتکنولوژی میکروبی، بیوفیزیک ، ژنتیک انسانی ، قارچ شناسی  ، زیست فناوری پزشکی ، حشره شناسی پزشکی ، زیست شناسی ( با گرایش بیوشیمی ، ژنتیک ، سلولی مولکولی ، میکروبیولوژی ) ، انگل شناسی ، میکروبیولوژی ، بیوشیمی بالینی
رشته زیست فناوری پزشکی بیوشیمی ، ویروس شناسی ، ایمنی شناسی ، ژنتیک ، زیست شناسی ( کلیه رشته ها) ، حشره شناسی پژشکی ، انگل شناسی ، میکروب شناسی ، قارچ شناسی
رشته فیزیولوژی ورزشی بیوشیمی ، بیولوژی مولکولی ، علوم تشریحی

گردآورنده : سرکار خانم آیدا مظفرزاده

سایت ویستاژن در این مطلب به معرفی رشته تکوین پرداخته است.

رشته تکوین

زیست شناسی تکوینی از رشته های رو به رشد می باشد و از دیرباز علم مطالعه ی تکوین جانوران ، جنین شناسی نامیده شده است. این علم  با استفاده از مبانی جنین شناسی ، زیست شناسی سلولی و مولکولی  ، بافت شناسی و … فرآیند و مکانیسم های رشد و نمو سلول و جنین جانوران را مطالعه میکند . این رشته چارچوبی را فراهم کرده که در آن علومی مانند زیست شناسی تکاملی ، فیزیولوژی ، زیست شناسی سلولی و مولکولی ، پزشکی ، علوم اعصاب ، سرطان شناسی ، ژنتیک ،کالبد شناسی ، بوم شناسی و ایمنی شناسی با هم تلفیق شده اند تا تکوین موجودات زنده را بتوان از لقاح تا تولد ، بلوغ و مرگ بررسی کرد .

از کاربرد های دیگر زیست شناسی تکوینی میتوان به طراحی دارو هایی مطابق شناخت بیوماتریکس ، سلول تراپی ، بیوتکنولوژی زخم و توسعه تحقیقات درباره سلول های بنیادی اشاره کرد .

به طور کلی زیست شناسی جانوری در مقطع کارشناسی ارشد شامل سه گرایش زیر میباشد 

  • بیوسیستماتیک
  • فیزیولوژی
  • سلولی و تکوینی

واحد های درسی دوره کارشناسی ارشد زیست شناسی جانوری 28 واحد است و شامل

  • دروس الزامی 12 واحد
  • دروس اختیاری 10 واحد
  • پایان نامه 6 واحد

دروس الزامی مشترک دوره کارشناسی ارشد زیست شناسی جانوری 

واحد درس
2 بیوسیستماتیک جانوری
2 تشریح مقایسه ای مهره داران
2 اندام زایی در مهره داران
2 فیزیولوژی دستگاه عصبی مرکزی
2 فیزیولوژی تولید مثل
2 مکانیسم های سلولی و مولکولی تکوین

دروس اختیاری دوره کارشناسی ارشد زیست شناسی جانوری برای گرایش سلولی و تکوینی 

واحد درس
2 جنین شناسی مقایسه ای
1 آزمایشگاه جنین شناسی مقایسه ای
2 نوروبیولوژی تکوینی
2 ژنتیک تکوینی
2 کشت سلول و بافت جانوری
1 آزمایشگاه کشت سلول و بافت جانوری
1

 

بیوانفورماتیک
2 اصول روش های سلولی و مولکولی
1 میکروسکوپ الکترونی
2 ایمنی شناسی مولکولی
2 روش تحقیق و ارایه نتایج در زیست شناسی
2 ایمنی شناسی
1 بافت شناسی آبزیان
1 روش ها در بافت شناسی
2 سمینار

دروس کنکور کارشناسی ارشد زیست شناسی جانوری و ضرایبشان برای گرایش سلولی و تکوینی

ضریب درس
2 زبان عمومی و تخصصی
 

3

مجموعه زیست شناسی

( گیاهی-جانوری-میکروبی-سلولی و مولکولی-ژنتیک-بیوشیمی-بیوفیزیک-اکولوژی-تکامل )

2 فیزیولوژی جانوری
2 جانور شناسی
4 تکوین جانوری ( جنین شناسی و بافت شناسی )

منابع دروس کنکور کارشناسی ارشد زیست شناسی جانوری 

زبان عمومی 

  • 504 واژه ضروری تافل / انتشارات جنگل
  • گرامر کاربردی زبان انگلیسی / شهاب اناری و همکاران انتشارات مبتکران
  • مجموعه سوالات کارشناسی ارشد زبان عمومی / انتشارات سازمان سنجش و آموزش کشور

زبان تخصصی زیست شناسی 

  • انگلیسی برای دانشجویان رشته زیست شناسی سلولی و مولکولی (English for the students of cell an molecular biology)

تالیف سعید آیریان / انتشارات سمت

  • (a scientific English textbook for biology students )

تالیف عیسی جرجانی / انتشارات علوم کشاورزی

  • انگلیسی برای دانشجویان رشته زیست شناسی ( English for the students of biology ) / تالیف حیدر آقا بابا / انتشارات سمت
  • برتر زبان تخصصی زیست شناسی / تالیف طیبه هاشمی / انتشارات دی نگار

زیست شناسی گیاهی 

  • آناتومی گیاهی / تالیف آذر نوش جعفری و همکاران / انتشارات جهاد دانشگاهی فردوسی مشهد
  • آناتومی گیاهی / تالیف محمد نادرپور و ناهید مسعودیان / انتشارات دستان
  • سیستماتیک گیاهی : اصول و روش های رده بندی / تالیف رحیمی نژاد و همکاران / انتشارات مرکز نشر دانشگاهی
  • گیاه شناسی پایه ( جلد 1و2 ) / تالیف دکتر احمد قهرمان / انتشارات دانشگاه تهران
  • ارگانوژنز ( اندام زایی ) و مورفوژنز ( ریخت زایی ) گیاهی / تایف دکتر مرتضی عطری / انتشارات جهاد دانشگاهی دانشگاه ارومیه
  • سیستماتیک گیاهی / تالیف گورچاران سینگ / مترجمان مریم زارع ، راضیه احمدیان و آذر نوش جعفری / انتشارات جهاد دانشگاهی دانشگاه مشهد

ژنتیک 

  • ایمونوژنتیک / تالیف حمید معدن چی و هما دادگرنیا / انتشارات بابا زاده
  • ژنتیک پزشکی تامپسون / تالیف رابرت نوسبام ، ردریک مک اینز و هانتینگتن ویلارد / مترجم مراد علیزاده / انتشارات سماط
  • مروری جامع بر ژنتیک / تالیف نجات مهدیه و سید محمد حسین میر مومنی / انتشارات برای فردا
  • ژنتیک انسانی ( از مولکولی تا پزشکی ) / تالیف کریستین پی . شاف ، یوهانس شاک / مترجم ها آرش سلیمانی نژاد ، زهرا گل چهره و دیگران / انتشارات تیمور زاده
  • ژنتیک مولکولی و جمعیت / تالیف فریبا رمضانی ویشکی ، منیژه زبرجدیان و مهناز عامری / انتشارات هدف
  • اصول ژنتیک پزشکی امری / تالیف پیتر ترن پنی و سیان الارد / مترجم محمدرضا نوری دلویی / انتشارات جامعه نگر
  • مقدمه ای بر مهندسی ژنتیک / تالیف والتر هیل / مترجم ها صادق ولیان بروجنی و محمد رونقی / انتشارات دانشگاه اصفهان

زیست شناسی سلولی و مولکولی 

  • زیست شناسی سلولی و مولکولی لودیش / تالیف هاروی ف . لودیش / ترجمه فردین عمیدی ، سید هادی موسوی ، عباس بهادر / انتشارات خسروی
  • ژنتیک مولکولی / تالیف جیمز واتسون / ترجمه پروین پاسالار و عباس حمدی / انتشارات دانشگاه تهران
  • بیولوژی سلولی و بیولوژی مولکولی / تالیف غلامرضا نورزاد / انتشارات نور دانش
  • زیست شناسی سلولی و مولکولی ( جلد 1و2 ) / تالیف احمد مجد و سید محمد علی شریعت زاده / انتشارات آییژ
  • مبانی زیست شناسی سلولی و مولکولی / تالیف دورو برتیس / مترجمان علی حسینی تهرانی و محمود عرفانیان احمد پور / انتشارات اورست

میکروب شناسی

  • میکروبیولوژی عمومی / تالیف دکتر منوچهر شهامت و دکتر فریدون ملک زاده / انتشارات دانشگاه تهران
  • میکروب شناسی پزشکی مورای ( باکتری شناسی عمومی-اختصاصی ) / تالیف پاتریک آر موری ، کن .اس روزنتال و مایکل فالر / مترجم ها جلال مردانه و زهرا پاکباز / انتشارات اندیشه رفیع
  • میکروبیولوژی عمومی / تالیف دکتر منوچهر شهامت و دکتر فریدون ملک زاده / انتشارات دانشگاه تهران
  • میکروب شناسی زینسر ، باکتری شناسی اختصاصی / تالیف ولفانگ جاکلیک / مترج محمد کریم رحیمی / انتشارات آییژ

زیست شناسی جانوری 

  • مبانی زیست شناسی ( زیست شناسی سلول – رده بندی جانوری )/ تالیف ابولقاسم امین / انتشارات امیر کبیر
  • نکات برتر زیست شناسی جانوری / تالیف مهسا ثابت / انتشارات نیکو روشن
  • بیولوژی کمپل / تالیف نیل کمپل و لارنس میچل / مترجم ها مصطفی نجفی ، اعظم عظیمی و دیگران / انتشارات تابش اندیشه
  • زیست شناسی عمومی / تالیف مینا افسری نژاد ، حسن ابراهیم زاده ، علی فراز مند ، ابوالقاسم امین حسن دیانت نژاد و محمود کریمی / انتشارات مرکز نشر دانشگاهی

بیو فیزیک

  • مبانی بیوفیزیک / تالیف جمشید خان چمنی و محمدرضا حسین دخت / انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد
  • بیوفیزیک / تالیف دکتر بیژن رنجبر / انتشارا دانشگاه تربیت مدرس
  • بیوفیزیک برای زندگی / تالیف فرید سمسار ها / انتشارات تابش اندیشه

بیوشیمی 

  • اصول بیوشیمی انسانی هارپر با بهره گیری از کتاب های devlin  و lehninger   / تالیف حامد افتخاری و ناصر ملک نیا / انتشارات کتاب میر
  • بیوشیمی عمومی ( جلد 1و2 ) / تالیف دکتر پرویز شهبازی و دکتر ناصر ملک نیا / انتشارات دانشگاه تهران
  • اصول بیوشیمی لنینجر / تالیف آلبرت لنینگر ، مایکل کاکس و دیوید لی نلسون / مترجم رضا محمدی / انتشارات آییژ

اکولوژی 

  • اکولوژی عمومی / تالیف محمد رضا اردکانی / انتشارات دانشگاه تهران
  • اکولوژی / تالیف جهانفر دانشیان / انتشارا دیباگران تهران
  • اکولوژی ( عمومی و حیات وحش ) / تالیف غلامرضا نادری / انتشارات خانیران
  • مبانی اکولوژی کشاورزی / تالیف عوض کوچکی و حمید خیابانی / انتشارات جهاد دانشگاهی دانشگاه مشهد

تکامل

  • تکامل زیستی ( تغییر و تحول موجودات زنده )‌/ تالیف کاظم پریور و محمد نبیونی / انتشارات مبتکران و پیشروان
  • تکامل موجودات زنده / تالیف الهام نوروزی و اشرف الدین سخن سنج / انتشارات آییژ

فیزیولوژی جانوری 

  • فیزیولوژی گایتون ( جلد 1و2 ) / تالیف آرتور گایتون / مترجم ها محمد رخشان و احمدرضا نیاورانی / انتشارات سماط
  • فیزیولوژی گایتون و گانونگ / تالیف حامد اختیاری و لیلی صدری / انتشارات کتاب میر
  • کالبد شناسی مقایسه ای مهره داران / تالیف جورج کانتین کنت و لری جان میلر / مترجم محمد حسین صدر زاده طباطبایی / انتشارات دانشگاه تهران

جانور شناسی 

  • جانور شناسی عمومی ( جلد 1و2 ) / تالیف طلعت حبیبی و محمد مهدی راعی / انتشارات دانشگاه تهران
  • بافت شناسی جانوری ( رشته زیست شناسی ) / تالیف مریم شمس لاهیجانی / انتشارات دانشگاه پیام نور

تکوین جانوری (جنین شناسی ) 

  • جنین شناسی نظری ( رشته زیست شناسی ) / تالیف کاظم پریور / انتشارات دانشگاه پیام نور
  • آزمون تحلیلی جنین شناسی / تالیف جمال مجید پور ، فاطیما رضایی ، سردار مرادی و منصوره موحدین / انتشارات جامعه نگر
  • جنین شناسی / تالیف کاظم پریور / انتشارات مبتکران

تکوین جانوری ( بافت شناسی ) 

  • بافت شناسی پایه / تالیف لوییزاکارلوس اکو جان کوییزا / مترجم ها محمد رخشان و داریوش خلیلی / انتشارات سماط
  • آزمون های بافت شناسی / تالیف ایرج پوستی ، نسیبه حسینی آهار و پژمان مرتضوی / انتشارات نوربخش
  • درس و آزمون بافت شناسی / تالیف منصور میرزایی قمی و رکسانا قزوینی / انتشارات کتاب میر

آینده تحصیلی و شغلی رشته زیست شناسی جانوری – سلولی و تکوینی 

  • به طور کلی در این رشته میتوان در مقطع کارشناسی ارشد و دکتری به ادامه تحصیل پرداخت .
  • دانشجویان بعد از فارغ التحصیل شدن در رشته زیست شناسی جانوری میتوانند متناسب با گرایش خود در مراکز مرتبط با علوم زیستی مشغول به کار شوند ، مانند :
  • مراکز آموزشی : دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی
  • مراکز صنعتی و پژوهشی : سازمان حفاظت از محیط زیست ، شیلات ، منابع طبیعی ، دارو سازی و سرم سازی ، انستیتو های تحقیقاتی و زیست فناوری
  • مراکز تحقیقاتی : در زمینه ژنتیک ، ناباروری ، علوم پزشکی و نانو فناوری

برای مهاجرت و ادامه تحصیل در رشته های زیست شناسی شرایط متفاوتی بسته به نوع دانشگاه و کشور مقصد وجود دارد . به دلیل ارتباط بین مباحث اکوسیستم ها و تحقیقات زیست شناسی کشور هایی مانند چین ،کره جنوبی ، سنگاپور و … سرمایه گذاری های قابل توجهی در این زمینه انجام داده اند .

رشته های زیست شناسی در کشور های آمریکا ، کانادا ،آلمان و انگلستان رونق خوبی دارند و دانشگاه های این کشور ها میتوانند گزینه مناسبی جهت ادامه تحصیل باشند .

گردآورنده : سرکار خانم راضیه محمدی