سایت ویستاژن در این مقاله به توضیح چگونگی پروپوزال نویسی و اجزا هر پروپوزال پرداخته است.

پروپوزال نویسی چیست؟

انجام کارهای تحقیقاتی امری زمان بر و بسیار دشوار است این طرح های پژوهشی می بایست از تمام جوانب بررسی شود تا کار تحقیقاتی سریع تر پیش رود و مسیر مشخص تر باشد در واقع پروپوزال طرحی است که در ذهن دارید و می خواهید آن را عملی کنید و باید آن را طبق استاندارد هایی مکتوب به گروهی پیشنهاد بدهید پوروپوزال نویسی برای طرح های پژوهشی که نیاز به تامین مالی نیز دارند انجام میگیرد پژوشگر کار پژوهشی خود را در قالب یک پیشنهاد یا طرح اولیه بصورت پروپوزال به اطلاع افراد مربوطه می رساند تا برای ایده ی خود اعتبار مالی تامین کند دانشجویان ارشد هم می بایست طرح پایان نامه خود را ابتدا بصورت پروپوزال ارائه دهند تا بعد از بررسی اساتید به آن ها اجازه  ی شروع پایان نامه را بدهند .

پروپوزال از چه قسمت هایی تشکیل شده است؟

  • عنوان
  • بیان مسئله
  • ابزار و منبع جمع آوری و تحلیل اطلاعات
  • پیشینه تحقیق
  • روش تحقیق
  • نتایج

عنوان تحقیق

عنوان تحقیق در واقع  هدف تحقیق را بیان کند. مهم ترین موضوعی که باید به آن توجه کنید علاقه شماست. باید در نظر داشته باشید که عنوان تحقیق  موضوع کلی پروپوزال شما را مشخص کند .انتخاب عنوان مناسب برای موضوع مورد نظر اهمیت بسیاری دارد. عنوان نشان دهنده موضوع کلی تحقیقات شماست و بیشتر دیده می شود. باید برای کار پژوهشی خود یک عنوان انتخاب کنید یک موضوع حقیقی و عملیاتی انتخاب کنید که مربوط به رشته ی تحصیلی شما باشد.  عنوان مقاله نباید خیلی کوتاه و یا خیلی طولانی باشد، بلکه عنوان انتخابی شما باید مختصر، جامع و غیرسوالی باشد  عنوان یک موضوع باید مختصر، مفید و کامل و جامع، بدیع و نو باشد. انتخاب موضوع  باید تحت نظر استاد راهنما صورت گیرد و می‌بایست با دقت انجام شود . موضوع انتخابی باید به حل مشکل و مسئله‌ای کمک کند. در انتخاب موضوع الویت بندی مهم است و به مشکلاتی که اهمیت بیشتری دارد و کمتر در آن تحقیقی صورت گرفته بپردازید. حل مشکلات هرچه با هزینه ی کم باشند و باعث بهبود جامعه شود بیشتر مورد قبول  است. مورد دیگر این که موضوع شما باید در واقعیت قابل اجرا باشد. موضوع مورد تحقیق شما نباید تکراری باشد به همین دلیل باید تمامی مقالات را در این رابطه بررسی کنید تا مطمئن شوید که موضوعی انتخابی شما ارزش تحقیق دارد. عنوان تحقیق باید خلاصه باشد و همپنین زمان و مکان در آن مشص باشد و  موضوع باید مورد پذیرش فرهنگ و عرف جامعه باشد  .

 

 نکاتی که در نوشتن عنوان بهتر است رعایت کنید 

  • موضوع تحقیق باید نو و جدید باشد

موضوع باید جدید بوده و قبلاً در مورد آن کاری صورت نگرفته باشد. با جستجو در سایت ایران داک می‌توانید از تکراری نبودن موضوع پروپوزال اطمینان پیدا کنید .

  • عنوان پژوهش را طوری انتخاب کنید که توان تحقیق درباره آن را داشته باشید.
  • بهتر است سوالی نباشد.
  • از نظر نگارشی بدون اشکال باشد.
  • عنوان باید با موضوع همخوانی و ارتباط داشته باشد. ( عنوان باید مفهوم کلی موضوع و محتوای تحقیق را مشخص کند).
  • نباید از کلمات اختصاری مبهم در آن استفاده شود.
  • عنوان در نگارش فارسی بدون اشکال بوده و قابلیت بدون اشکال ترجمه تخصصی به انگلیسی را داشته باشد. (در پروپوزال عنوان هم به صورت فارسی و هم به صورت انگلیسی نوشته می‌شود).
  • عنوان بدون کلمات منفی و دور از پیش‌داوری باشد
  • در صورت لزوم باید زمان و مکان انجام تحقیق در موضوع مشخص باشد.
  • منابع لازم، تجهیزات، بودجه و اطلاعات برای انجام تحقیق باید دردسترس باشد.( عدم دسترسی به این موارد در روند پروپوزال اشکال ایجاد می‌کند).
  • موضوع تحقیق در زمان مورد نظر انجام شود ونکات اخلاقی و حقوق انسانی را مورد توجه قرار دهد.

بیان مسئله

بیان مسئله در واقع سؤالی است که ذهن پژوهشگر را به خود مشغول می‌کند پژوهشگر باید به پیامدهای مسئله اشاره کند و  در کل علت بوجود آمدن مسئله را بیان کند سپس برای رفع مسئله ایده پردازی کند.

سوال می ­تواند یک مشکل یا معضلی باشد که نیاز به برطرف شدن دارد و یا تا به امروز به آن پرداخته نشده و راه حلی برایش ارائه نشده است. در این قسمت پژوهشگر باید به طور واضح و روشن دلیل انجام این تحقیق را نشان دهد. در این قسمت باید خواننده دلیل تحقیق شما در این موضوع را متوجه شود و مطالب عنوان شده به صورت همگن باشند  .باید در پایان این قسمت به محدوده زمانی تحقیق اشاره شود.این قسمت باید به طور واضح مشخص باشد به طوری که مطمئن شوید بدون آن که سوال ایجاد شود، دلیل این تحقیق را متوجه شده اید. بهتر است نظم موجود در این قسمت برای خودتان معلوم باشد بیان مسئله باید از کل به جز و از عمومی به اختصاصی، تنظیم شود و پیوستگی مطالب را حفظ کند. مطالب عنوان شده نباید از هم گسسته باشد و ذهن مخاطب را از هم بپاشد بلکه باید به هر روشی مخاطب را به سمت خود جذب کند یعنی  به ضرورت انجام تحقیق و تأثیر مثبت آن اشاره کند.

باید پژوهش های انجام شده را با تحقیق خود مقایسه کنید. بیان مسئله باید مختصر و دقیق بوده و حداکثر در یک صفحه و با ذکر منابع نوشته شود. در بخش آخر بیان مسئله، هدف تحقیق را ذکر کنید . توجه کنید که  مسئله باید تمامیاصطالحات و منابع مورد استفاده در پاورقی نوشته شوند و ذکر شود نتایج تحقیق برای چه کسانی اهمیت دارد .

ابزار و منابع جمع آوری و تحلیل اطلاعات

هیچ پژوهشی بدون اطلاعات کامل نمی‌شود. در تحقیقات نظری، استفاده از کتابخانه و اسناد علمی-تاریخی به جمع آوری اطلاعات کمک می‌کند (منابع دست دوم) و تحقیقات با موضوع علمی، آزمایش و تجربه می‌تواند مفید باشد. برای انجام تحقیق در برخی از رشته ­ها لازم است از ابزار خاصی استفاده شود، مثلا آمارگرفته شود، پرسش نامه تدوین شود یا همانند رشته ­های پزشکی، آزمایشاتی انجام گیرد (میدانی) . باید به این ابزار در پروپوزال اشاره شود. ابزار جمع آوری اطلاعات باید مناسب‌ترین ابزار باشد و  ابزار مربوط به تحقیق باشد وروش تجزیه تحلیل داده‌های به دست آمده از ابزار توضیح داده شود .توجه داشته باشید برای بهتر تحلیل داده‌ها از ابزارهای کامپیوتری مانند Spss، Excel ، GIS و … در تهیه جداول، تدوین نمودارها، استفاده می شود.

پیشینه تحقیق

قبل از انجام تحقیق باید بررسی کنید که قبل از شما چه کسانی در این مورد تحقیق کردند و چه مقالاتی وجود دارد و چه نتایجی را به دست آورده اند واین  تحقیق قرار است چه چیزهایی به تحقیقات گذشته اضافه کند .پیشینه تحقیق که گاهی به آن مرور ادبیات می‌گویند، برگردانده شده و معادل عبارت انگلیسی review  litrature است. در قسمت پیشینه تحقیق یا مرور ادبیات پروپوزال، به تحلیل پژوهش های گذشته بپردازید در تحقیق مورد نظر اطلاعاتی را کسب کنید و به مقالات قبلی اشاره کنید. با انجام این کار از نتایج همه تحقیقات استفاده می شود و از انجام کار تکراری پرهیز می شود و نقاط ضعف و قوت تحقیقات قبلی را بررسی می شود. دقیقا مشخص می‌کنید که چه روش‌های مختلفی برای حل هر یک از اجزای مسئله یا پاسخ به سوالات  مطرح‌شده در بیان مسئله اجرا شده است. شما باید از نقط ضعف و قوت کارهایق  قبلی بیش ترین استفاده را کنید . بنابراین باید هر آنچه از این تحقیقات که به دست آورده‌اید را باید در پیشینه تحقیق یا مرور ادبیات خود ذکر کنید. همچنین باید از مقالات و کتبی که از آن‌ها استفاده کرده‌اید را بیان کنید که دلیل استفاده از آن‌ها چه بوده است.

    اهداف نوشتن پیشینه تحقیق 

  • تعریف مساله
  • اجتناب از دوباره کاری
  • انتخاب روش ها و ابزار اندازه گیری دقیق تر  
  • بررسی تحقیق واهمیت پژوهش های گذشته

   نکاتی در مورد پیشینه تحقیق

  • آشنایی با روش‌های تحقیق استفاده‌شده در پژوهش‌های گذشته.
  • با روش ­های تحقیق استفاده شده در پژوهش ­های گذشته آشنا شوید.
  • تاریخ انتشار مقالات از جدید به قدیم تنظیم شود
  • اطلاع از ضعف پژوهش های گذشته
  • مقالات بر اساس محل انجام تنظیم شود ابتدا تحقیقات داخل و خارج کشور را بنویسید
  • رتبه علمی و اعتبار مقالات سنجیده شود
  • آدرس کامل، مقالات استنادی در بخش منابع ذکر شود
  • از دوباره کاری و سرقت ادبی پیشگیری کنید.

روش تحقیق

مهم‌ترین رکن پروپوزال شما را شامل می شود . مهم­ ترین قسمت پروپوزال که نوع تحقیق و مراحل انجام آن را بیان می ­شود. در این بخش محقق به مراحل انجام کل از جمله روش گردآوری اطلاعات، روش انتخاب نمونه از جامعه آماری و ابزار تجزیه تحلیل داده­ ها می پردازد. تحقیقاتی که انجام داده اید و کارهایی که تصمیم دارید انجام دهید در این قسمت بررسی می شود. شما در این قسمت نوع تحقیق و مراحل انجام آن را بیان می‌کنید. همچنین یک جدول زمان‌بندی ارائه کنید که در آن زمان انجام هر روش مشخص باشد.روش تحقیق بیان می کند که برای رسیدن به هدف پروژه از چه روش هایی باید کمک گرفت. این بخش به بیان روش گرد آوری داده ها، ابزار تجزیه و تحلیل، و … می پردازد. با مشاوره اساتید راهنما می توانید روش مناسب را انتخاب کنید.

جامعه آماری و حجم نمونه

در این بخش جامعه آماری مورد نظر مشخص می شود، نحوه تعیین تعداد نمونه به طور واضح بیان می شود و همچنین به نحوه انتخاب نمونه‌ها از جامعه آماری نیز اشاره می شود..

روش‌های تجزیه‌ و تحلیل داده‌ها

روش‌های تجزیه‌وتحلیل داده‌ها دارای انواع متفاوتی مانند روش‌های تحلیل کیفی و کمی می باشد.

نتایج

این باید مقدمه شما را منعکس کند ,و پیام کلی شما را از این تحقیق بیان کند . خلاصه ای از کاربرد نتایجی که قرار است به آن برسید و اهمیتشان را بیان کنید و در نهایت نقص های احتمالی را بیان کنید در این قسمت باید. همچنین می­ توانید فرضیات و پیشنهاداتی را نیز در این قسمت بیان کنید.این را نیز باید در نظر داشته باشید، پروپوزال نباید خیلی طولانی باشد و معمولا حداقل ۵ صفحه و حداکثر ۱۵ صفحه خواهد بود که با فونت سایز ۱۲ نوشته می­ شود.

 

                                                                                                                              گردآورنده : سرکار خانم آیدا مظفرزاده