سایت ویستاژن در این مقاله به توضیح روش فلوسایتومتری پرداخته است.

فلوسایتومتری روشی آزمایشگاهی است که برای تشخیص ، شناسایی و شمارش سلول های خاص استفاده می شود. این روش همچنین می تواند اجزای خاص موجود در سلول را شناسایی کند. این اطلاعات براساس خصوصیات بدنی و یا نشانگرهایی به نام آنتی ژن در سطح سلول یا درون سلول هایی است که برای آن نوع سلول منحصر به فرد است. این روش ممکن است برای ارزیابی سلول های خون ، مغز استخوان ، مایعات بدن مانند مایع مغزی نخاعی (CSF) یا تومورها استفاده شود.

فلوسایتومتری چگونه انجام می شود؟

فرایند فلوسایتومتری شامل چندین مرحله است

  1.  سلول ها در مایعی معلق می شود.
         
  2.  قبل از آزمایش، بسته به سلول هایی که مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرند ، ممکن است نمونه با رنگ های مخصوص درمان شود تا بیشتر انواع زیر سلولی تعریف شود. رنگ های مورد استفاده (فلوروکروم ها) به آنتی بادی های مونوکلونال ، که به سلول های خاص یا اجزای اصلی سلول ها متصل‌اند، متصل هستند.
         
  3.  نمونه‌ی حاوی سلول ها از ابزاری به نام فلوسیومتر عبور داده می شود.
       
  4.  در این ابزار، مایعی که سلول در آن معلق است از کانال های بسیار باریکی عبور می کند به طوری که سلول ها در هنگام عبور از آنها ، در یک قسمت واحد سازماندهی می شوند. این کار با سرعت بالایی انجام می شود (صدها تا هزاران سلول در ثانیه.)
       
  5.  فلوسیتومتر حاوی یک یا چند لیزر و یک سری آشکارسازهای عکس است که قادر به شناسایی برخی از مشخصات منحصر به فرد برای انواع مختلف سلول هستند. سیستم تعلیق تک سلولی رویدادهای منحصر به فرد پراکندگی نور را ایجاد می کند که هنگام عبور هر سلول از طریق نور لیزر اتفاق می افتد. این اعمال اولیه ، اطلاعات اندازه و شکل سلول و همچنین شدت سیگنالی است که توسط رنگهای خاص ایجاد می  شود. بنابراین الگوهایی ایجاد می کند که منعکس کننده‌ی نوع سلول است.
     
  6.  سیگنال های مربوط به آشکارسازها تقویت شده و به رایانه ارسال می شوند. آنها به خواننده های دیجیتالی نمایش داده شده در صفحه کامپیوتر یا در یک برگه چاپ می شوند.
  7.  داده ها معمولاً به صورت نمودار نمایش داده می شوند.

این تجزیه و تحلیل امکان ارزیابی انواع و تعداد سلول های موجود در نمونه را می دهد. فلوسایتومتر به اندازه کافی حساس است تا بتواند سلول ها یا ذرات به قطر یک میکرون را اندازه گیری کند (تقریباً اندازه ۱/۷۵ یک موی انسان). توسط این فرایند هزاران سلول را می توان در عرض چند دقیقه شمارش کرد ، همراه با ارائه تصویری بسیار دقیق از ترکیب سلولی هر بافت یا مایعات بدن.

فلوسایتومتری

یکی دیگر از کارکردهای یک فلوسیتومتر ، امکان جداسازی فیزیکی انواع سلول های منحصر به فرد بر اساس ویژگی های ذکر شده در بالا است. پس از گذشت نمونه از ردیاب های نور و تصویر لیزر ، می توان یک بار الکتریکی بر روی سلول های مورد نظر اعمال کرد.
این عمل هنگامی اتفاق می افتد که یک نمونه سیال در قطرات شکسته شده با فشار الکتریکی مثبت یا منفی ، شکسته شده و سپس توسط صفحات دفع مخالف شارژ شود. سلول های مورد نظر می توانند از لحاظ فیزیکی برای آزمایش های بیشتر در قسمت های جداگانه جمع آوری شوند.

فلوسیتومتری چگونه استفاده می شود؟

فلوسیتومتری برای چندین دهه در دسترس بوده و برای استفاده در بسیاری از موضوعات آزمایش بالینی سازگار شده است. در زیر فقط چند نمونه از تست های توصیف شده وجود دارد که از فلوسیتومتری جریان استفاده می کنند 

  • شمارش رتیکولوسیت
  • تعداد CD4
  • تایپ HLA
  • تجزیه و تحلیل اسپرم
  • ایمونوفنوتیپ
  • آزمایش عملکرد پلاکت
  • آسپیراسیون مغز استخوان و بیوپسی
  • بیوپسی گره لنفاوی

فلوسایتومتری در شناسایی انواع مختلف سلول منحصر به فرد برای برخی بیماری ها بکار رفته است. یکی از شایع ترین آن ها در تشخیص سرطان های مرتبط با خون مانند لوسمی و لنفوم است. آنتی بادی های مونوکلونال بسیار خاص که با فلوروکروم درمان شده اند ، برای تشخیص وجود یا عدم وجود اجزای مختلف سلولی که معمولاً در انواع خاصی از سرطان ها مشاهده می شوند ، مورد استفاده قرار می گیرند. از این اطلاعات در تشخیص ، پیش گیری و درمان این بیماری ها استفاده می شود. این امر به ویژه در مراحل اولیه بیماری بدخیم مفید است که ممکن است فقط تعداد کمی از سلول های سرطانی در نمونه وجود داشته باشد و نمی تواند با معاینه معمولی تحت میکروسکوپ کشف شود.

 

گردآورنده: سرکار خانم فاطمه علیزاده ثانی

ویستا ژن vistagene vistagene vistagene