نوشته‌ها

سایت ویستاژن در این مقاله به توضیح دکترای  رشته سم شناسی پرداخته است.

 رشته سم شناسی

رشته سم شناسی به ما کمک می کند تا اثرات مضری را که مواد شیمیایی بر روی افراد، حیوانات و محیط زیست می گذارند را درک کنیم.  برخی سم شناسی را “علم ایمنی” می نامند  به این دلیل که به عنوان یک رشته دانشی است که برروی سم ها و اثرات منفی مواجهه با مواد شیمیایی مطالعه کرده و به ایمنی شناسی مربوط می شود.

رشته سم شناسی از قدرت علم برای پیش بینی این که چگونه مواد شیمیایی ممکن است باعث آسیب شوند، استفاده می کند و سپس آن را برای محافظت از سلامت عمومی به اشتراک می گذارد.  هنگام صحبت درباره سم شناسی، مهم است که چند نکته را در خاطر داشته باشید:

1. همه افراد دقیقاً به یک روش به مواد پاسخ نمی دهند. بسیاری از عوامل، از جمله میزان و مدت زمان مواجهه، استعداد ابتلای فرد به یک ماده، سن و جنسیت فرد، همه تأثیر می گذارد که آیا فرد به یک بیماری مبتلا خواهد شد یا نه. در زندگی هر شخص زمان‌هایی وجود دارد که ممکن است بیشتر مستعد ابتلا به مواد شیمیایی باشد. این زمان ها ممکن است شامل دوره هایی از تمایز و رشد در رحم و در اوایل کودکی و همچنین در بزرگسالی باشد که مغز در حال پیشرفت است. در واقع،این به این دلیل است که کسی که در معرض ماده مضر قرار دارد، همیشه به بیماری مبتلا نمی‌شوند.

2. دوز مواد شیمیایی یا ماده ای که فرد در معرض آن قرار می گیرد یکی دیگر از عوامل مهم سم شناسی است. اگر مواد در شرایط خاص و در دوزهای خاص یا مقادیر خاصی به انسان و سایر موجودات زنده داده شوند، همه مواد احتمال سمی بودن دارند. به عنوان مثال، ممکن است یک یا دو آسپیرین برای شما مفید باشد، اما مصرف یک بطری آسپیرین ممکن است مضر باشد. رشته سم شناسی سعی در درک و شناسایی این دارد که چه دوز و چه طریق مواجهه‌ای با یک ماده برای افراد خطرناک است.

سم شناسان همچنین می‌فهمند که حتی مواجهه با دوز کم که ممکن است ناچیز به نظر برسد ممکن است تاثیر بیولوژیکی داشته باشد یا در صورت ادامه مواجهه یا تأثیر آن در طی یک مقطع حساس رشد، منجر به اثرات سوء سلامت شود.

یک سم شناس دانشمندی است که درک درستی از بسیاری از رشته های علمی مانند زیست شناسی و شیمی دارد و به طور معمول با مواد شیمیایی و سایر مواد کار می کند تا مشخص کند چقدر برای انسان و سایر موجودات زنده یا محیط زیست سمی یا مضر هستند.

سم شناسی در حال حاضر در زمینه تحقیقات سرطان نقش دارد، زیرا برخی از سموم می توانند به عنوان دارویی برای از بین بردن سلولهای توموری استفاده شوند. یک نمونه بارز آن، پروتئین های غیرفعال کننده ریبوزوم است که در درمان سرطان خون آزمایش شده است.

اطلاعات مربوط به رشته دکترای سم شناسی وزارت بهداشت در ادامه آورده شده است.

رشته های مورد تأیید برای شرکت در آزمون دکتری سم شناسی

دکتری عمومی داروسازی، دکتری عمومی پزشکی، دکتری حرفه ای دامپزشکی، دکتری عمومی دندانپزشکی، دکتری حرفه ای علوم آزمایشگاهی و کارشناسی ارشد در رشته های بیوشیمی بالینی، بیوشیمی، زیست شناسی (گرایشهای علوم سلولی و مولکولی، ژنتیک، میکروبیولوژی، زیست فناوری) داروسازی، سم شناسی، داروشناسی.

دانشگاه های زیر در مقطع دکترای سم شناسی دانشجو می پذیرند

دانشگاه علوم پزشکی تهران

دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی

دانشگاه علوم پزشکی اهواز

دانشگاه علوم پزشکی مشهد

دانشگاه علوم پزشکی مازندران

دانشگاه علوم پزشکی تبریز

دانشگاه آزاد اسلامی

دروس و ضرایب امتحانی دکترای رشته سم شناسی

شیمی دارویی 2
داروسازی بالینی 2
فارماسیوتیکس 2
داروشناسی و سم شناسی 2
فارماکوگنوزی و بیوتکنولوژی 2
استعداد تحصیلی 1

نام دروس و تعداد واحدهای دکترای رشته سم شناسی

نام دروس اختصاصی اجباری تعداد واحد
روش تحقیق و آمار 2
سم شناسی محیطی و صنعتی 3
سم شناسی پیشرفته نظری 2
سم شناسی پیشرفته عملی 1
داروشناسی پیشرفته نظری 3
داروشناسی پیشرفته عملی 1
سم شناسی تجزیه ای و قانونی نظری 2
سم شناسی تجزیه ای و قانونی عملی 2
سم شناسی بالینی نظری 2
سم شناسی بالینی عملی 2
کامپیوتر و اطلاع رسانی در سم شناسی 2
سم شناسی سلولی و ملکولی نظری 2
سم شناسی سلولی و ملکولی عملی 1
جمع 25
پایان نامه 22

 

بازار کار رشته سم شناسی

فارغ التحصیلان این رشته می‌توانند تحت عناوین مختلف در نظام‌های آموزشی، پژوهشی، تحقیقاتی، خدماتی و بهداشتی از جمله موارد زیر مشغول به کار شوند:

-فعالیت در آزمایشگاه های تخصصی سم شناسی

-ارائه مشاوره های تحقیقاتی در زمینه درصد سمیت مواد خوراکی و دارویی

-کنترل کیفی در آزمایشگاه های تخصصی کارخانه های تولید غذا و دارو

-تشخیص و شناسایی سموم در مراکز قانونی همچون پزشکی قانونی

آموزش دانشگاهیان

-بهینه‌سازی نظامهای آموزشی و ایجاد خلاقیت در این زمینه‌ها

-فعالیت در صنایع داروسازی ،مراکز نظارتی، مراکز اطلاع رسانی داروها و سموم، بخش مسمومیت در بیمارستانها، مراکز سنجش غلظت خونی داروها.

در واقع رشته سم شناسی می رود تا در پیشگیری و درمان مسمومیت‌های دارویی و امور مرتبط با سموم نقش ایفا کند.

گردآورنده: سرکار خانم لیلا تنهائی 

سایت ویستاژن در این مقاله به معرفی رشته پزشکی مولکولی در مقطع دکترا وزارت بهداشت پرداخته است.

معرفی رشته پزشکی مولکولی

رشته پزشکی مولکولی در مقطع دکترا تخصصی ترکیبی از خلاقیت و پژوهش های پایه و بالینی می باشد که تاکید بر یادگیری فعال و تحقیق به روز در عرضه علم پزشکی مولکولی می باشد.

 رشته رشته پزشکی مولکولی در ایران اخیرا اضافه شده است، اما این رشته در کشورهای مختلف اروپایی در مراکز دانشگاهی و تحقیقاتی سال ها به تربیت دانشجویان این مقطع پرداخته است.

ضرورت و علت وجود این رشته در سطح بین المللی تربیت نیروی انسانی در سطح دکترای تخصصی می باشد، که دانشجو بتواند تحقیقات یا پژوهش های خود را که مربوط به رشته پزشکی و در سطح سلولی، مولکولی و آزمایشگاهی طراحی و هدایت کنند که در راستای فراهم ساختن عرصه آموزشی و پژوهشی در حوزه بررسی بیماری ها و عوامل ایجاد کننده در سطوح مولکولی باشد.

مراکز تحقیقاتی در سالهای اخیر در رشد چشمگیری در این زمینه داشته اند و در گسترش علم این رشته نقش بسزایی ایجاد شده است.

تنها مشکل اصلی در مرکز تحقیقاتی بالینی فارغ التحصیلان با مدرک دکترای تخصصی رشته پزشکی مولکولی، آشنایی کامل به مفاهیم پزشکی در سطح سلولی و مولکولی است تا دانشجویان بتوانند سبب گسترش تحقیقات علوم پایه در سطح گسترده تر و با کیفیت تر شوند. تربیت دانشجویان دکترای پزشکی مولکولی سبب ارتقای کمی و کیفی تحقیقات در عرصه پزشکی می شود و مانع از هدر رفتن منابع انسانی و مالی خواهد شد و از آنجا که تحقیقات علوم پایه به ویژه ایمونولوژیک و ژنتیک در بسیاری از بیماری ها قابل تشخیص و درمان می باشد، ارزش و فایده این رشته را در زمان حال بسیار بیشتر احساس می شود.

اهداف رشته پزشکی مولکولی

اهداف کلی این رشته تربیت نیروی انسانی متخصص کارآمد و صاحب نظر در امور آموزشی و پژوهشی پزشکی در سطح مولکولی مطابق با نیازهای زمان و جامعه می باشد.

دانش آموختگان این رشته باید؛

ـ توان آموزشی و پژوهشی را در مورد پزشکی مولکولی دارا باشد.

ـ تسلط کامل به روش های پیشرفته تحقیقات در پزشکی مولکولی و انتقال، توسعه و نیز خلاقیت در ابداع آنها

ـ توانمند به جدیدترین فنون و روش های آموزشی و پژوهشی پایه در پزشکی مولکولی باشند.

بازار کار رشته پزشکی مولکولی 

الف) وظایف آموزشی 

آموزش علم پزشکی مولکولی به دانشجویان در مقاطع مختلف جمع آوری و تهیه در سامانه آموزشی می شود که سبب می شود مقاطع تحصیلی مختلف تدوین درسنامه ها برای دروس پزشکی مولکولی بین آموزش پزشکی مولکولی و بیمار اولویت های بومی ایجاد شود.

ب) وظایف پژوهشی 

در خصوص این حیطه وظایف شامل؛ راهبری تیم تحقیقاتی، ارایه و نقد فرضیه های تحقیقاتی در زمینه پزشکی مولکولی، ارایه و انجام پروژه های تحقیقاتی در حوزه ژنتیک مولکولی و تجزیه و تحلیل نتایج تحقیق ها، ارایه مقاله ها و یافته های تحقیقاتی در کنگره های داخلی و خارجی، خلق روش های آزمایشگاهی و تشخیص در زمینه پزشکی مولکولی می باشد.

ج) وظایف خدماتی 

در این خصوص افراد توانمند در این رشته می توانند در آزمایشگاه ها خدمت کرده که شامل توانایی های زیر می باشند

مسلط به اداره کردن پروژه های تحقیقاتی موسسات مختلف و ارایه خدمات در آزمایشگاه های تحقیقاتی صنایع مانند داروسازی، بیوتکنولوژی و ……… باشند.

شرایط و نحوه پذیرش رشته پزشکی مولکولی

مقررات و ضوابط پذیرش و شرکت در آزمون ورودی این رشته مانند سایر رشته های مقطع دکترای تخصصی بر اساس دستورالعمل دبیرخانه شورای آموزش علوم پایه پزشکی، بهداشت و تخصصی می باشد. آزمون ورودی در دو مرحله به صورت امتحان کتبی و مصاحبه حضور برقرار می شود.

رشته های مجاز برای دکترای رشته پزشکی مولکولی

دانش آموختگان مقاطع دکتری عمومی پزشکی، دندانپزشکی، داروسازی، دامپزشکی و مقاطع تخصصی و فوق تخصصی پزشکی و یا کارشناسی ارشد رشته های فیزیولوژی، ژنتیک انسانی، بیوتکنولوژی پزشکی، خون شناسی آزمایشگاهی و بانک خون، ویروس شناسی، میکروبیولوژی، زیست شناسی با گرایش غیر گیاهی، ایمونولوژِی، بیوشیمی و تغذیه اجازه شرکت در امتحان این رشته را دارند.

موارد امتحانی آزمون ورودی  رشته پزشکی مولکولی و ضرایب هرکدام

نام درس ضریب
اپیدمیولوژی و آمار حیاتی 2
فیزیولوژِی پزشکی 1
بیوشیمی و ژنتیک 3
ایمونولوژی و میکروب شناسی 2

شرایطی که برای راه اندازی رشته پزشکی مولکولی نیاز است

راه اندازی این رشته مطابق مصوبات شورای گسترش و ارزیابی دانشگاههای علوم پزشکی می باشد که فقط در دانشگاههای قابل برگزاری می باشد که مراکز تحقیقاتی آنها از نظر اجرای برنامه ها به تایید معاونت تحقیقات و فناوری برسد و پایان نامه دانشجویان دوره فوق در این مراکز صورت گیرد و با توجه به شرایط فوق رشته های مشابه مثل رشته پزشکی مولکولی در داخل کشور ایران موجود نیست ولی بررسی ها نشان می دهد تعداد قابل توجهی از دانشگاههای در سطح دنیا در این مقطع و این رشته دانشجو می پذیرد و تعداد این دانشگاهها در حال افزایش می باشد.

دروس اختصاصی اجباری (core) برنامه آموزشی دوره دکترای رشته پزشکی مولکولی

کد درس عنوان درس تعداد واحد درسی تعداد ساعت درسی پیش نیاز
جمع نظری عملی جمع نظری عملی
16 بیوشیمی پروتئین ها، ایمنی ژنتیک مولکولی 2 2 34 34
17 ژنتیک مولکولی پزشکی 2 2 34 34
18 پیام رسانی سلولی و بیولوژی سیستم 2 2 34 34
19 بیوانفورماتیک 2 0.5 1.5 9 51 60
20 مهندسی ژنتیک و بیوتکنولوژی مولکولی 4 2 2 34 68 102 ژنتیک مولکولی پزشکی (17)
21 اصول هدف درمانی مولکولی 2 2 34 34 مهندسی ژنتیک و بیو لوژی مولکولی(20)
22 اساس مولکولی بیماریها 4 4 68 68
23 روشهای مولکولی تشخیص بیماریها 4 2 2 34 68 102 ژنتیک مولکولی و پزشکی(17)، مهندسی ژنتیک و بیوتکنولوژی مولکولی(20)
24 اپیدمیولوژی مولکولی 2 2 34 34 روشهای مولکولی تشخیص بیماریها 23
25 پایان نامه 20            
    44
 

دروس اختصاصی اختیاری(noncore) برنامه آموزشی دوره دکتری پزشکی مولکولی

کد درس عنوان درس تعداد واحد درسی تعداد ساعت درسی پیش نیاز
جمع نظری عملی نظری عملی جمع
26 اخلاق و ایمنی زیستی 2 2 34 34
27 پزشکی شخصی 2 2 34 34 روش های مولکولی تشخیص بیماریها(23)
28 مکانیسم های ترمیم ارگانها و فرآورده های بافت ساخته 2 2 34 34
29 تازه های پزشکی مولکولی 2 2 34 34 ژنتیک مولکولی پزشکی(17) ،مهندسی ژنتیک و بیوتکنولوژی مولکولی(20)، اساس مولکولی بیماریها (22) و اصول هدف درمانی مولکولی (21)
30 مهندسی پروتئین 2 2 34 34
31 نانوتکنولوژی 2 2 34 34
32 پدافند غیرعامل 2 2 34 34
  جمع 14

اگر به این مطلب علاقه مند بودید، مقالات زیر می تواند برای شما مفید باشد.

دکترای سلولی مولکولی

دکترای تخصصی بیولوژی تولید مثل

معرفی رشته تکوین

معرفی رشته آناتومی

معرفی رشته ژنتیک

معرفی رشته هماتولوژی

معرفی رشته هماتولوژی

معرفی رشته بیوفیزیک

 معرفی رشته میکروبیولوژی

معرفی رشته بیوشیمی

 

 

 

گردآورنده: سرکار خانم پریناز زارع