سایت ویستاژن در این مطلب به معرفی رشته بافت شناسی پرداخته است.

بافت شناسی چیست؟

کلمه هیستولوژی از کلمه یونانی Histos  که به معنای بافت یا Tissue  است می باشد که به مطالعه شناخت و ترتیب یافته ها می پردازد. هدف از این علم مطالعه، میکروسکوپی عناصر سازنده بدن می باشد که برطبق آن موجودات زنده شکل گرفته اند، یعنی موجودات زنده با استفاده از سلولها و بافت های مختلفی که باهم ترکیب و متصل شدن بوجود آمده اند.

سلولها اجزای عمومی یکسانی دارند،که با مقادیر مختلفی از مواد بین سلولی متحد شده اند، و بافت را بوجود آورده اند. (بافت استخوانی غضروفی عضلانی)

گاهی اوقات بافت ها مستقل عمل می کنند و گاهی دو یا سه بافت باهم یکی می شوند و واحد بزرگتری را بنام اعضاء را ایجاد می کنند؛ مانند کلیه، عروق، غدد.

گاهی تعدادی از عضوها که با هم ارتباط متقابل دارند، یک سیستم یا دستگاه را بوجود می آورند، مثلا دستگاه تنفسی که شامل بینی، حنجره، نای، ششها است.

اهداف اختصاصی این رشته این است که: دانشجو بتواند اهمیت بافت شناسی، نحوه و آماده سازی بافت ها و تکنیک های مطالعه را بیان کند. دانشجو باید بتواند اجزا سلولی و ویژگی های سلولهای متفاوت را توضیح دارد. دانشجو باید قادر باشد انواع بافت های پایه اعم از پوششی، همبند، عضلانی با ذکر ویژگی های ساختاری و سلولی و محل قرارگیری و وظیفه آنها را بیان کند.

این رشته که در گروه علوم پایه می باشد و از لحاظ اهمیت در شاخه علوم پزشکی می باشد باید مطالعات درمانشناسی بر اساس شناخت ساختمان طبیعی بافت و تغییراتی است که نسبت به بافت سالم ملاحظه و سنجیده می شود و به علاوه بر اینکه بافت شناسی را الفبای بسیاری از علوم پایه پزشکی عنوان می کنند. بافت شناسی در زمینه تحقیقاتی عمدتا شامل بیولوژی تولید مثل و ساختاری و همچنین مهندسی بافت می باشد. در بخش تحقیقاتی اثرات ترکیبات طبیعی و مصنوعی به صورت درون تنی و برون تنی در مدل های حیوانی آسیب به دستگاه تولید مثلی بررسی می شود. دوره تحصیلات تکمیلی در این بخش یا رشته شامل کارشناسی ارشد بافت شناسی و دکترای بافت شناسی مقایسه ای است. بخش بافت شناسی از نظر امکانات تحقیقاتی و آزمایشگاهی به ویژه بررسی های ایمنوهیستوشیمی، استرئولوژیکی و کشت سلول تجهیز شده می باشد.

 از اهداف و رسالت رشته بافت شناسی

بافت شناسی به طور عام به معنی توسعه و تغییر در زمینه ی رشد آزمایشگاهی مولکول ها و سلولها در بافت یا عضو، با هدف جایگزینی و ترمیم قسمت آسیب دیده در بدن می باشد. البته دانشمندان سالها پیش توانسته بودند کشت سلول را در خارج از بدن انسان کشف کنند اما فناوری رشد شبکه های سه بعدی سلولی، با هدف جایگزینی آن به جای بافت آسیب دیده، اخیرا تحقق پیدا کرده است.

دانش آموختگان دوره کارشناسی ارشد ناپیوسته بافت شناسی می توانند در یکی از مشاغل اجرائی و پژوهشی و آموزشی و خدماتی انجام وظیفه کنند.

توانایی های اکتسابی پس از این دوره شامل تشخیص انواع میکروسکوپیک بافتهای طبیعی به منظور شناخت و شناسایی بهتر ضایعات آسیب دیده یا آسیب شناسی می باشد.

دانشجویان رشته بافت شناسی به دو صورت بافت شناسی را یاد می گیرند

1)    بافت شناسی تئوری: در این روش به اهمیت بافتها و روشهای مطالعه بافتها می پردازند و از لحاظ ساختمانی و تکاملی و سپس آشنایی با مقدمات بافتها آشنا می شوند که شامل شناخت ساختمان سلول(سیتولوژی)، شناخت ساختمان میکروسکوپی بافتهای عمومی(پوششی، همبندی، عضلانی و عصبی) و شناخت بافت شناسی اعضا و سیستم های بدن که شامل دستگاه گردش خون و دستگاه لنفاوی و گوارشی و تنفسی و ادراری، تناسلی، پوست،و اعضا حسی شامل چشم و گوش)

2)    بافت شناسی عملی: شامل مشاهده و شناخت مباحث مطرح شده در بخش تئوری است که مربوط به لامهای میکروسکوپی مربوط به اعضا بدن می باشد و در ارتباط با بخش تئوری است و توسط لامهای میکروسکوپی و میکروسکوپ های نوری قابل استفاده می باشد.

شرایط ورود به این دوره تحصیلی این می باشد که دوره کارشناسی علوم آزمایشگاهی و زیست شناسی در گرایش های مختلف از یک از دانشگاههای معتبر داخلی یا خارج از کشور که مورد تایید وزارت علوم و تحقیقات و فناوری و وزارت بهداشت، درمان و پزشکی باشد می توانند در آزمون ورودی این رشته شرکت کنند.

اهمیت و ضرورتی که این رشته دارد عبارتند از این است که نیروی انسانی متخصص برای انجام فعالیت حرفه ای در زمینه بافت شناسی و نیروی لازم برای موسسات آموزشی و پژوهشی و تربیت نیروی متخصصی که سطح سلامت جامعه را ارتقا می دهد، مشخص می کند.

طول دوره آموزشی برابر مقرارتی که در دوره کارشناسی ارشد ناپیوسته است به ترتیب زیر است

تعداد واحد درسی:

دروس الزامی      18 واحد

دروس انتخابی       6 واحد

دروس جبرانی        10 واحد ( برای کارشناسان علوم آزمایشگاهی در نظر گرفته شده است.)

سمینار                2 واحد

پایان نامه         10 واحد

موارد آزمون ارشد و ضرایب آن برای ورود به دوره کارشناسی ارشد ناپیوسته بافت شناسی به صورت زیر است:

بافت شناسی عمومی           ضریب 3

بافت شناسی اختصاصی        ضریب 3

کالبد شناسی                    ضریب 2

جنین شناسی                  ضریب 2

زبان تخصصی                ضریب 2

فهرست دروس که در دوره اصلی می باشد:

·       جمع دروس دوره اصلی 18 واحد می باشد.

دروس اختیاری در این دوره تحصیلی به شرح زیر است:

·       دانشجویان در این دوره تحصیلی وظیفه دارند، از این 11 واحد حداقل 5 واحد را انتخاب کنند.

دروس اجباری :

ملاک هایی که داوطلب در این آزمون قبول می شود عبارتند از:

1)    نمره آزمون کتبی با ضریب 2 و شفاهی با ضریب 1

2)    نمره داوطلب در دوره کارشناسی (معدل کل و معدل دروس اختصاصی)

3)    سوابق علمی داوطلب امتحان که از طریق شفاهی مشخص می شود.

گردآورنده: سرکار خانم پریناز زارع