سایت ویستاژن در این مقاله به معرفی رشته پزشکی مولکولی در مقطع دکترا وزارت بهداشت پرداخته است.

معرفی رشته پزشکی مولکولی

رشته پزشکی مولکولی در مقطع دکترا تخصصی ترکیبی از خلاقیت و پژوهش های پایه و بالینی می باشد که تاکید بر یادگیری فعال و تحقیق به روز در عرضه علم پزشکی مولکولی می باشد.

این رشته تاکنون در ایران وجود نداشته است و برای اولین بار است که راه اندازی آن پیشنهاد می شود، اما این رشته در کشورهای مختلف اروپایی در مراکز دانشگاهی و تحقیقاتی به تربیت دانشجویان این مقطع پرداخته است.

ضرورت و علت وجود این رشته در سطح بین المللی تربیت نیروی انسانی در سطح دکترای تخصصی می باشد، که دانشجو بتواند تحقیقات یا پژوهش های خود را که مربوط به رشته پزشکی و در سطح سلولی، مولکولی و آزمایشگاهی طراحی و هدایت کنند که در راستای فراهم ساختن عرصه آموزشی و پژوهشی در حوزه بررسی بیماری ها و عوامل ایجاد کننده در سطوح مولکولی باشد.

مراکز تحقیقاتی در سالهای اخیر در رشد چشمگیری در این زمینه داشته اند و درگسترش علم این رشته نقش بسزایی ایجاد شده است.

تنها مشکل اصلی در مرکز تحقیقاتی بالینی فارغ التحصیلان با مدرک دکترای تخصصی این رشته آشنایی کامل به مفاهیم پزشکی در سطح سلولی و مولکولی بتوانند سبب گسترش تحقیقات علوم پایه در سطح گسترده تر و با کیفیت تر ایجاد شود. با توجه به تربیت دانشجویان در این رشته سبب می شود ارتقای کمی و کیفی تحقیقات در عرصه پزشکی میشود و مانع از هدر رفتن منابع انسانی و مالی خواهد شد و از آنجا که تحقیقات علوم پایه به ویژه ایمونولوژیک و ژنتیک در بسیاری از بیماری ها قابل تشخیص و درمان می باشد، ارزش و فایده این رشته را در زمان حال بیشتر خواهدکرد.

خلاقیت و نوآوری و بررسی آموخته ها و یافته ها و طراحهای تحقیقاتی در رشته پزشکی مولکولی که سبب رفع مشکلات موجود در زمینه بهداشتی و درمانی و درحیطه علم پزشکی شده است، کمک فراوانی به عصرحاضر بکند، که ارزش های بیشتری روی این رشته حاکم می شود.

اهداف کلی این رشته تربیت نیروی انسانی متخصص کارآمد و صاحب نظر در امور آموزشی و پژوهشی رشته پزشکی مولکولی مطابق با نیازهای زمان و جامعه می باشد.

دانش آموختگان این رشته باید؛

ـ توان آموزشی و پژوهشی را درمورد پزشکی مولکولی دارا باشد.

ـ تسلط کامل به روش های پیشرفته تحقیقات در پزشکی مولکولی و انتقال، توسعه و نیز خلاقیت در ابداع آنها

ـ توانمند به جدیدترین فنون و روش های آموزشی و پژوهشی پایه در پزشکی مولکولی باشند.

وظایف حرفه ای این دانشجویان شامل فعالیت های زیر می باشد

الف) وظایف آموزشی 

آموزش علم پزشکی مولکولی به دانشجویان در مقاطع مختلف جمع آوری و تهیه در سامانه آموزشی می شود که سبب می شود مقاطع تحصیلی مختلف تدوین درسنامه ها برای دروس پزشکی مولکولی بین آموزش پزشکی مولکولی و بیمار اولویت های بومی ایجاد شود.

ب) وظایف پژوهشی 

در خصوص این حیطه از وظایف که شامل؛ راهبری تیم تحقیقاتی، ارایه و نقد فرضیه های تحقیقاتی در زمینه پزشکی مولکولی، ارایه و انجام پروژه های تحقیقاتی در حوزه ژنتیک مولکولی و تجزیه و تحلیل نتایج تحقیق ها، ارایه مقاله ها و یافته های تحقیقاتی در کنگره های داخلی و خارجی، خلق روش های آزمایشگاهی و تشخیص در زمینه پزشکی مولکولی می باشد.

ج) وظایف خدماتی 

در این خصوص افراد توانمند دراین رشته می توانند در آزمایشگاه ها خدمت کرده که شامل توانایی های زیر می باشند

مسلط به اداره کردن پروژه های تحقیقاتی موسسات مختلف و ارایه خدمات در آزمایشگاه های تحقیقاتی صنایع مانند داروسازی، بیوتکنولوژی و ……… باشند.

شرایط و نحوه پذیرش در این رشته به شرح زیر می باشد

مقررات و ضوابط پذیرش و شرکت در آزمون ورودی این رشته مانند سایر رشته های مقطع دکترای تخصصی براساس دستورالعمل دبیرخانه شورای آموزش علوم پایه پزشکی، بهداشت و تخصصی می باشد. آزمون ورودی در دومرحله به صورت امتحان کتبی و مصاحبه حضور برقرار می شود.

دانش آموختگان مقاطع دکتری عمومی پزشکی، دندانپزشکی، داروسازی، دامپزشکی و مقاطع تخصصی و فوق تخصصی پزشکی و یا کارشناسی ارشد رشته های فیزیولوژی، ژنتیک انسانی، بیوتکنولوژی پزشکی، خون شناسی آزمایشگاهی و بانک خون، ویروس شناسی، میکروبیولوژی، زیست شناسی با گرایش غیرگیاهی، ایمونولوژِی، بیوشیمی و تغذیه اجازه شرکت در امتحان این رشته را دارند.

موارد امتحانی آزمون ورودی و ضرایب هرکدام

نام درس	ضریب
اپیدمیولوژی و آمار حیاتی	2
فیزیولوژِی پزشکی	1
بیوشیمی و ژنتیک	3
ایمونولوژی و میکروب شناسی	2

شرایطی که برای راه اندازی این رشته نیاز است عبارتند از

راه اندازی این رشته مطابق مصوبات شورای گسترش و ارزیابی دانشگاههای علوم پزشکی می باشد که فقط در دانشگاههای قابل برگزاری می باشد که مراکز تحقیقاتی آنها از نظر اجرای برنامه ها به تایید معاونت تحقیقات و فناوری برسد و پایان نامه دانشجویان دوره فوق در این مراکز صورت گیرد و با توجه به شرایط فوق رشته های مشابه مثل رشته پزشکی مولکولی در داخل کشور ایران موجود نیست ولی بررسی ها نشان می دهد تعداد قابل توجهی از دانشگاههای در سطح دنیا در این مقطع و این رشته دانشجو می پذیرد و تعداد این دانشگاهها در حال افزایش می باشد.

 

دروس اختصاصی اجباری (core) برنامه آموزشی دوره دکتری تخصصی (PhD) رشته پزشکی مولکولی

کد درس	عنوان درس	تعداد واحد درسی			تعداد ساعت درسی			پیش نیاز
		جمع	نظری	عملی	جمع	نظری	عملی
16	بیوشیمی پروتئین ها، ایمنی ژنتیک مولکولی	2	2	–	34	–	34	–
17	ژنتیک مولکولی پزشکی	2	2	–	34	–	34	–
18	پیام رسانی سلولی و بیولوژی سیستم	2	2	–	34	–	34	–
19	بیوانفورماتیک	2	0.5	1.5	9	51	60	–
20	مهندسی ژنتیک و بیوتکنولوژی مولکولی	4	2	2	34	68	102	ژنتیک مولکولی پزشکی (17)
21	اصول هدف درمانی مولکولی	2	2	–	34	–	34	مهندسی ژنتیک و بیو لوژی مولکولی(20)
22	اساس مولکولی بیماریها	4	4	–	68	–	68	–
23	روشهای مولکولی تشخیص بیماریها	4	2	2	34	68	102	ژنتیک مولکولی و پزشکی(17)، مهندسی ژنتیک و بیوتکنولوژی مولکولی(20)
24	اپیدمیولوژی مولکولی	2	2	–	34	–	34	روشهای مولکولی تشخیص بیماریها 23
25	پایان نامه	20
		44

دروس اختصاصی اختیاری(noncore) برنامه آموزشی دوره دکتری تخصصی (PhD) رشته پزشکی مولکولی

کد درس	عنوان درس	تعداد واحد درسی			تعداد ساعت درسی			پیش نیاز
		جمع	نظری	عملی	نظری	عملی	جمع
26	اخلاق و ایمنی زیستی	2	2	–	34	–	34	–
27	پزشکی شخصی	2	2	–	34	–	34	روش های مولکولی تشخیص بیماریها(23)
28	مکانیسم های ترمیم ارگانها و فرآورده های بافت ساخته	2	2	–	34	–	34	–
29	تازه های پزشکی مولکولی	2	2	–	34	–	34	ژنتیک مولکولی پزشکی(17) ،مهندسی ژنتیک و بیوتکنولوژی مولکولی(20)، اساس مولکولی بیماریها(22)و اصول هدف درمانی مولکولی(21)
30	مهندسی پروتئین	2	2	–	34	–	34	–
31	نانوتکنولوژی	2	2	–	34	–	34	–
32	پدافند غیرعامل	2	2	–	34	–	34	–
	جمع	14

گردآورنده: سرکار خانم پریناز زارع