نوشته‌ها

استفاده از زهر مار و عقرب در تولید دارو

سایت ویستاژن در این مقاله به توضیح استفاده از زهر مار و عقرب در تولید دارو پرداخته است.

زهر عقرب 

با توجه به آمار بهداشت عمومی جهانی 1.5 میلیون مورد عقرب زدگی و 2000_3000 مرگ سالانه در سراسر جهان ثبت می شود. در حالی که در مناطق بزرگ نیمکره مانند ایالات متحده ، کانادا ، اروپا و روسیه و همچنین جنوب استرالیا گونه های عقرب موجود نیست حدود 2 میلیارد نفر در شمال صحرا آفریقا ، آفریقای جنوبی ، خاور نزدیک و میانه ، جنوب هند و … در معرض عقرب زدگی قرار می گیرند . تغییرات آب و هوا ، گسترش شهرها و مدیریت ضعیف بهداشت به طور مثال فقط در برزیل را از سال 2012 تا کنون مرگ در اثر سم عقرب را به بیش از دو برابر افزایش داده است . سم عقرب در صورت تزریق و ورود به بدن انسان ممکن است باعث عوارض شدید پزشکی و مرگ نابهنگام شود نوروتوکسین ها اجزای اصلی سم عقرب هستند ولی علاوه بر سموم عصبی ، طیف گسترده ای از سایر مولکول های زیست فعال را می توان در سم عقرب یافت . اگرچه این سم عارضه های زیادی را سبب می شود ولی منجر به کشف چندین پپتید سم عقرب با خواص درمانی جالب شده است . از این رو منبع ارزشمندی جهت توسعه ی روش های درمانی جدید علیه بیماری های موجود و در حال ظهور باشد . تنوع زیاد اجزای تشکیل دهنده ی سم عقرب دامنه ی وسیعی از مطالعات را در این زمینه سبب شده است . این مولکول ها از سم شناسی گرفته تا تولید مواد حشره کش و کاربرد های درمانی موجب شده تا توجه زیادی را به سمت خود جلب کند . نیاز فوری برای دسترسی به دارو و همچنین بهبود روش های درمانی برای طیف گسترده ایی از بیماری ها ، پژوهشگران را به مطالعه بر روی این سم علاقه مند کرده است . ظهور و گسترش میکروارگانیسم های AMR (Antimicrobial Resistance ) به طور افزاینده ، یک تهدید جدی برای سلامت عمومی جهانی محسوب می شود که پیش بینی شده است در سالهای آینده بسیار بدتر خواهد شد . در نتیجه اکتشاف مولکول های فعال زیستی جدید و نحوه ی عملکرد آنها برای توسعه ی داروهای ضد میکروبی ابزار مهمی برای بیماری های فعلی و آینده می باشد . بررسی ها نشان داده است که ده ها مولکول فعال زیستی مشتق شده از سم عقرب وجود دارد که حدود 100 مورد از آنها  که دارای خواص دارویی امیدوارکننده ایی هستند . اثرات میکروبی ، تقویت کننده کینین ، اثر سرکوب کننده سیستم ایمنی ، ضد درد و ضد سرطان از خواص مولکول های فعال زیستی مشتق شده از عقرب می باشد .

کشف داروهای ضد سرطانی و انتخابی که می توانند مستقیما روی تومور ها تاثیر بگذارند، نشان می دهد که به شیمی درمانی و داروهایی با عملکرد ضعیف کمک قابل توجهی می کنند . کلروتوکسین (CTx ) از سم L.quinquestriatus یک مولکول است که با کانال های کلرید تعامل دارد . CTx   اولین عامل مشتق شده از عقرب بود که دارای اثرات مهاری در برابر مهاجرت و تهاجم سلولی گلیوما (تومور سیستم عصبی مرکزی) می باشد و همچنین نفوذ در بافت تومور از مزیت های آن بشمار می رود. از زمان کشف CTx تحقیق بر سموم خام عقرب و سموم جداشده با فعالیت ضدسرطان به سرعت در حال رشد است و ترکیبات بسیار زیادی از این سموم گزارش شده است .

در سال 2019 زهرخام T.serrulatus از نظر احتمال ضدسرطان بودن در برابر تومور SiHa و رده های سلولی سرطان دهانه رحم HeLa نشان داد که سم باعث القای آپوپتوز در سلول های HeLa می شود . قبلا نتایج مشابهی از سموم خام M.martensii و H.liangi  بدست آمده بود .  این دو زهر از نظر اثرات بالقوه ضدسرطانی نسبت به سلول های HeLa و اثرات ضد تکثیری و القاکننده آپوپتوز را نشان می دهد .

علاوه بر کلروتوکسین که قبلا وارد آزمایشات بالینی شده است ، پپتید CPP_Ts که یک ابزار تحول درون هسته ای برای هدف قرار دادن سلول های سرطانی است ، می تواند در آینده نظر علاقه مندان زیادی را جلب کند.

با این حال ، قبل اینکه بیوتراپی های ناشی از سم استفاده شود و وارد بازار شوند ، باید بر تعدادی از مسائل تکنولوژیکی غلبه کند  ، از جمله دستیابی به مواد ( توکسین و سموم ) ، مشخص کردن اجزای سم جداشده ، ایجاد رویکرد های تولید ترکیبات جدید و کاهش تمایل بالقوه برای ایجاد مواد مطلق به ویژه برای درمان طولانی مدت . چندین نمونه از پروتئین ها و پپتید های مشتق شده از سم عقرب نتایج امیدوار کننده ایی را برای بیوتراپی های جدید نشان می دهد و می تواند نوید بزرگی برای بهره برداری از سم عقرب باشد.

با این حال ، تاثیرات قابل توجهی بر سلول های غیرسرطانی ندارد و تاثیر آن متوجه سلول ها و تومور های سرطانی است . علاوه بر این ، با آزمایش بر روی  زهر های A.crassicauda و L.quinquestriatus بر روی سلول های سرطانی پستان( MB_MDA_231) و روده بزرگ (HCT_8) با دوز مشخص نشان داد که باعث افزایش سلول های آپوپتیک و اکسیژن واکنش پذیر شده است . مشاهده ها بیانگر این موضوع است که این سموم خام می توانند چرخه ی سلولی را متوقف کنند و این خاصیت در یک نوع عقرب که ترکیبی از 5 نوع پپتید در ترکیبات آن کشف شده است ، وجود دارد . در سال 2018 مجموعه ای از سم  عقرب A.australis  و A.mauretanicus ایجاد کرد که منجر به کشف یک پپتید ضدسرطان قوی به نام Gonearrestide شد . این پپتید در برابر چندین رده سلول سرطانی روده بزرگ و گلیوما مورد آزمایش قرار گرفت . مطالعات گسترده در مورد سلول ها نشان داد که این پپتید از ویژگی بالایی نسبت به سلول های سرطانی برخوردار است و به طور قابل توجهی چرخه سلولی را در مرحله G1 متوقف می کند و بنابراین می تواند رشد تومور را به شدت مهار کند . این تحقیقات بر روی سلول های اپیتلیال انسان ، گلبول قرمز صورت گرفته و از سلول های سرطانی پروستات نتیجه ی مثبت و موفقیت آمیزی دریافت شده است .  علی رغم تولید نتایج امیدوارکننده ، تحقیقات بیشتر در مورد سموم خام عقرب مورد نیاز است و ترکیبات ضدسرطانی فعال را در میان سایر اجزای سم مشخص کند ، همچنان ادامه دارد .

پپتید های مورد بررسی نتایج گوناگونی را در اختیار قرار می دهند .برای مثال در پپتید Nav1.6 اثرات ضدتکثیری قوی وجود دارد در حالی که قادر به جلوگیری از مهاجرت سلولی نمی باشد . مطالعه ی دیگری در مورد AGAP و AGAP_SyPU2 از سم یک نوع عقرب نشان داد که خواص ضدتوموری در بدن موش را دارد و همچنین انتقال اپتیتیال – مزانشیمی مهاجرت و حمله به سلول سرطانی پستان و مهار کانال پروتون که از هدف های احتمالی سرطان است را دارا می باشد . سومین نوع پپتید Bmkn2 نشان داد که پپتید می تواند به صورت انتخابی آپوپتوز را در سلول های سرطانی القا کند در حالی که سلول های طبیعی را تا حد بسیار کمتری تحت تاثیر قرار می دهد. مطالعه ی جالب دیگر در مورد پپتید ها مربوط به RK1 از B.occitonus tonetanus است که خواص ضدسرطانی قوی ناشی از سرطان های گلیوبلاستوما و ملانوما دارد . تعداد انگشت شماری از مطالعات انجام شده بر روی مقالات پتانسیل استفاده از سم عقرب را به عنوان منبع کشف جدید برای درمان سرطان را دارد.

 

زهر مار 

داروی ضد سرطان ترکیبی از زهرمار و عقرب بر روی 4 نوع سرطان ریه، خون، رحم و سینه تاثیرگذار است. این دارو بر روی حیوانات آزمایشگاهی مورد آزمایش قرار گرفته است و بر روی کانال های سلولی و شل کنندگی عضلات موثر بوده است و بافت هدف سم بر سیستم عصبی، کلیه، ماهیچه ها و قلب است. نکته ی قابل توجه در آن اثرگذاری آن بر روی چند رده سلول سرطانی و تومور ها است . این دارو نتیجه ی چندین سال تحقیق بر روی سموم خام مار و عقرب است. تولید این دارو با محدودیت هایی همراه است به طور مثال گرفتن زهر از مار با دشواری هایی همراه است و مقدار آن نیز محدود است همچنین تغذیه و میزان رطوبت محیط برای مار های پرورشی باید دقیق باشد و این نکته را نیز باید در نظر داشت که مار های پرورشی به اندازه ی مار های طبیعیسم مطلوبی را تولید نمی کنند . حدود 90 درصد زهر شامل پروتیئن است که 26 نوع آنزیم را دربر دارد. همچنین قوی ترین عامل انعقاد خون در زهرمار وجود دارد . سم پس از ورود به بدن بیشترین تاثیر را بر سیستم عصبی و قلب دارد . استفاده ی دیگر آن در سکته ی قلبی و مغزی است که با تزریق آن خون رقیق شده و باعث از بین رفتن لخته ی خون می شود اما چگونگی رساندن این سم به مغز عاملی است که مانع استفاده از آن می شود. همچنین زهرمار به دلیل آنزیم فسفولیپاز در درمان تومور موثر است .

گردآورنده: سرکار خانم ایدا مظفرزاده

/0 دیدگاه /توسط

تولید دارو و ملاحضات انجام آن

سایت ویستاژن در این مقاله به پروسه تولید دارو و مراحل انجام آن پرداخته است.

پروسه ی تولید دارو

 دارو ها منشا های مختلفی دارند و به سه دسته ی طبیعی، نیمه مصنوعی و مصنوعی تقسیم می شوند.

 داروهای طبیعی

 

دارو های طبیعی دو نوع هستند که نوع اول آن به صورت خام مورد استفاده قرار می گیرد مانند: الوئه ورا
و نوع دوم مواد شیمیایی هستند ک به صورت خام استخراج شده و به عنوان دارو مورد استفاده قرار می گیرند مانند: مورفین که از تریاک استخراج می شود.
برای اطلاع درمورد داروهای طبیعی از طب سنتی استفاده می کنند و با استفاده از ان به خواص دارویی گیاهان و مزیت های جانوران پی میبرند.
سپس بررسی هایی در داخل یا خارج بدن موجود زنده انجام می دهند و اگر آن فراورده موثر تشخیص داده شود، ترکیبات موجود در آن را خالص و تفکیک می کنند و با روش های دستگاهی مانند MS,UV,IR تلاش می کنند تا به ساختار شیمیایی ان ترکیب پی ببرند.
سپس آزمایشات نهایی برای اثبات اثر ماده انجام میگیرد و به عنوان دارو معرفی می شود.

 داروهای نیمه مصنوعی

برای برطرف کردن کاستی های دارو های طبیعی، تغییرات شیمیایی جزئی روی آن انجام می دهند و به کمک آن داروی نیمه مصنوعی تولید می شود.
برای رسیدن به این داروها باید عملیات های دقیقی روی داروی طبیعی انجام شود تا بدون تغییر در خواص مطلوب، ویژگی های مضر آن را حذف گردد.
مثلا: پنی سلین را که یک داروی طبیعی ست به صورت خوراکی نمی توان مصرف کرد اما با تغییراتی که در ان ایجاد می شود میتوان آن را به صورات خوراکی استفاده نمود .

داروهای مصنوعی

با پیشرفت شیمی آلی، ترکیب های شیمیایی مختلفی ساخته شده اند که برخی از انها دارای اثرات درمانی هستند.به این گونه از مواد داروی مصنوعی می گوییم.
در اینگونه داروها محققان حدس میزنند که ممکن است کدام ماده ی شیمیایی روی کدام بیماری اثر بگذارد و ممکن است حدس آن ها درست باشد و یا اصلا آن ماده کارساز نباشد.
داروی AZT که تا حدودی بر روی ایدز موثر است و با این روش بدست امده است.


مراحل بررسی ایمنی دارو

یک دارو همان گونه که خواص درمانی زیادی را داراست ممکن است خطرناک باشد به همین دلیل باید چهار مرحله را طی کند.

  • مرحله ی اول

این مرحله ممکن است سه سال یا بیشتر طول بکشدو برای اطمینان از سمی نبودن و بی خطر بودن طی می شود.در این مرحله دارو روی جانوران مختلف و جنین های جانوران تست میشود.
امروزه تلاش بر این است که از حیوانات آزمایشگاهی کمتر استفاده شود و به همین دلیل برای انجام ازمایش ها از نمونه سازی رایانه ای کمک میگیرند اما ازمایش روی حیوانات بسیار مفیدتر است.
اگر ماده ی دارویی اثر سمی نداشته باشد وارد مرحله ی بعد می شود.

  • مرحله ی دوم

در این مرحله دارو روی یک انسان سالم داوطلب ارزیابی می شود که به این کار فارماکوکینتیک می گوییم.
اگر نتایج مطلوب باشد وارد مرحله ی بعد می شود.

  • مرحله ی سوم

دارو را به تعداد کمی از بیماران میدهند که اثرات آن را روی انسان بیمار بررسی کنند و این مرحله ۳ تا ۵ سال طول میکشد.
درصورتی که نتایج مورد رضایت باشد،دارو مجوز ورود به بازار میگیرد و وارد مرحله ی چهارم میشود.

  • مرحله ی چهارم

این مرحله،مرحله ی پس از فروش است و اثرات دارو روی افراد سراسر دنیا با قومیت ها و ملیت های مختلف مورد بررسی قرار میگیرد.
متخصصان از سراسر جهان مضرات آن را به WHO گزارش میدهند و در صورت مضر بودن، دارو از سطح بازار جمع می گردد.
به همین علت سالانه دارو های زیادی جمع اوری و حذف می گردد.

 عوارض جانبی داروها

دارو ها با وجود گذشتن از پروتکل های بسیاری باز هم بدون ضرر نیستند.
بعضی از ان ها عوارض کم خطر و بعضی دیگر عوارض بسیار خطرناکی دارند.
عوارضی که خطرات کمتری دارند از ابتدا قابل پیش بینی بوده و اکثر دارو ها از این دسته هستند.
اما برخی دارو ها پس از استفاده ی گسترده عوارض خود را اشکار میکنند که خطرات بیشتری را به دنبال دارد.
دارویی که تولید می شود بدون عوارض نیست اما نکته ی مهم این است که باید خواص دارویی بسیار بیشتر از عوارض جانبی باشد تا دارو تایید شده و مورد استفاده قرار بگیرد.
همه ی این عملیات زیر نظر وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی، اداره ی کل نظارت بر امور دارو و مواد مخدر، اداره ی بررسی و ثبت، اداره ی نظارت فنی و اداره ی امور داروخانه ها انجام می گیرد.

 

vistagene تولید دارو تولید دارو ویستاژن تولید دارو ویستا ژن vistagene vistagene 

/6 دیدگاه /توسط