سایت ویستاژن در این مطلب به توضیح رشته بیوشیمی پرداخته است.
بیوشیمی
بیوشیمی از دو واژه ی Bio به معنای زیست و Chemistry که شیمی است به وجود آمده است در واقع ترکیب دو واژه به معنای زیست شیمی است و ما را متوجه ارتباط رشته ی زیست شناسی و شیمی آلی می کند. بیوشیمی ارتباطات بیماری ها را بررسی می کند مانند تاثیر اختلال در یک هورون خاص در ایجاد بیماری . رشته ی بیوشیمی در مقطع کارشناسی ارائه نمی شود و تنها در مقطع کارشناسی ارشد و دکترا این رشته را در دانشگاه های آزاد ، دولتی و پیام نور تدریس می شود . ماهیت تمام موجودات من جمله جانوران و گیاهان از ترکیبات شیمیایی تشکیل شده است ، بیوشیمیست ها نقش و ساختمان ترکیبات را در سطح مولکولی در موجودات شناسایی می کنند و فرایند های حیاتی را مورد بررسی قرار می دهند . در بیوشیمی سه رشته ی متفاوت وجود دارد
بیوشیمی متابولیکی (Metabolic Biochemistry)
بیوشیمی ساختمانی (Structural Biochemistry)
بیوشیمی کلینیکی (Clinical Biochemistry)
- بیوشیمی متابولیکی واکنش های متابولیکی و مسیر درشت مولکول های مغذی مثل پروتئین را مورد بررسی قرار می دهد .
- بیوشیمی ساختمانی به بررسی ساختار یک مولکول مثل کربوهیدرات ، چربی ، پروتئین ، … می پردازد .
زمانی که در رشته ی بیوشیمی به ساختار و عملکرد بدن انسان پرداخته شود رشته ی بیوشیمی پزشکی بوجود می آید. بیوشیمی پزشکی خود به دو گرایش بیوشیمی پزشکی عمومی و بیوشیمی پزشکی کلینیکی تقسیم می شود. بیوشیمی عمومی بر ساختار و خواص مولکول های تشکیل دهنده در بدن انسان تمرکز دارد. بیوشیمی کلینیکی به مایعات بدن و نقش اصلی آنها و ماهیتشان می پردازد و هدف آن کشف و گذراندن طول درمان در بیماری ها است و آزمایشاتی انجام می دهند که مقدار مواد تشکیل دهنده و تشخیص بیماری صورت می گیرد. این رشته زیر نظر وزارت بهداشت است و از رشته های علوم پزشکی محسوب می شود .
زمینه اشتغال متخصصین بیوشیمی
این رشته برای تحقیق بر روی ترکیبات و پژوهش به ابزارها و روش های بخصوصی نیازمند است، در نتیجه اختراع و توسعه ی چنین امکاناتی هائز اهمیت است .
دانشجویان در مراکز مربوطه مشغول به کار می شوند
اشتغال در آزمایشگاه‌های تشخیص طبی و بیمارستان‌ها، اشتغال در آزمایشگاه‌های حفاظت محیط‌زیست، و تست مواد مخدر، اشتغال در آزمایشگاه‌های وزارت کشاورزی و اداره نظارت بر غذا و دارو ، شرکت‌های داروسازی ، شرکت‌های بیوتکنولوژی ، شرکت‌های سازنده مواد آرایشی، شرکت‌های تولید مواد غذایی ، آموزش در مدرسه و دانشگاه ، توانا در تأسیس شرکت‌های دانش بنیان در حوزه علم بیوشیمی ، همکاری در تولید آنزیم
همان طور که گفته شد این رشته در مقطع کارشناسی ارائه نمی شود . در مقطع کارشناسی ارشد در دو گرایش عمومی که شامل بیوشیمی ساختمانی و متابولیکی و بیوشیمی بالینی ارائه می شود که بیوشیمی بالینی زیر نظر وزارت بهداشت است و شامل وزارت علوم نمی شود. در مقطع دکترا هر دو گرایش به صورت اختصاصی وجود دارند .
دروس عمومی :زبان انگلیسی ، استعداد تحصیلی
دروس تخصصی : بیوشیمی ، بیوفیزیک ، میکروبیولوژی ، ژنتیک ، زیست شناسی سلولی و ملکولی ، ساختار ماکروملکول های زیستی ، آنزیم شناسی ، متابولیسم و روش های بیوشیمی
واحد های درسی ارشد بیوشیمی و تعداد واحدها : تعداد کل واحدها 32 واحد ، دروس الزامی 12 واحد ، دروس انتخابی 10 واحد ، پایان نامه 8 واحد ، سمینار 2 واحد
ضرایب دورس رشته بیوشیمی : بیوشیمی ضریب۶ ، زیست سلولی مولکولی ضریب ۲ ، شیمی آلی و عمومی ضریب ۲ ، زبان عمومی ضریب ۳
دروس جبرانی رشته بیوشیمی بالینی ارشد :
| تعداد واحد | ساعت | نام درس | کد درس | ||
| نظری | عملی | جمع | |||
| 4 | 68 | – | 68 | فیزیولوژی عمومی | 1 |
| 4 | 51 | 34 | 85 | بیوشیمی عمومی | 2 |
| 2 | 34 | – | 34 | ایمونولوژی عمومی | 3 |
| جمع | 10 | 153 | 34 | 187 | |
دروس اختیاری رشته بیوشیمی بالینی ارشد
| تعداد واحد | ساعت | نام درس | کد درس | ||
| نظری | عملی | جمع | |||
| 2 | 34 | – | 34 | ایمونوشیمی | 4 |
| 2 | 34 | – | 34 | اصول شیمی فیزیک | 5 |
| 2 | 34 | – | 34 | ژنتیک | 6 |
| 2 | 34 | – | 34 | فیزیولوژی سلول | 7 |
| 2 | 34 | – | 34 | فیزیولوژی کلیه و مایعات بدن | 8 |
| 2 | 34 | – | 34 | آمار و کامپیوتر | 9 |
| 2 | 34 | – | 34 | بیوشیمی تغذیه | 10 |
| 2 | 34 | – | 34 | بیوشیمی غشاء و انتقال | 11 |
| 2 | 34 | – | 34 | کاربرد رادیو ایزوتوپ | 12 |
| 2 | 34 | – | 34 | شیمی دارویی | 13 |
| 20 | 340 | – | 340 | جمع | |
دروس اجباری رشته بیوشیمی بالینی ارشد
| تعداد واحد | ساعت | نام درس | کد درس | ||
| نظری | عملی | جمع | |||
| 2 | 34 | – | 34 | آنزیم شناسی عمومی | 14 |
| 2 | 34 | – | 34 | بیولوژی مولکولی | 15 |
| 2 | 34 | – | 34 | متابولیسم مواد سه گانه | 16 |
| 2 | 17 | 34 | 51 | روشهای آزمایشگاهی و شناخت کار | 17 |
| 2 | 34 | – | 34 | با دستگاهها | 18 |
| 2 | 34 | – | 34 | بیوشیمی بافت ها | 19 |
| 2 | 17 | 34 | 51 | بیوشیمی هورمون | 20 |
| 2 | – | – | – | بیوشیمی ادرار و خون | 21 |
| 8 | – | – | – | سمینار پایان نامه | 22 |
| 24 | 204 | 68 | 272 | جمع | |
رشته های زیر می توانند در کارشناسی ارشد در رشته ی بیوشیمی ادامه تحصیل دهند
ویروس شناسی، ایمنی شناسی پزشکی، شیمی، علوم آزمایشگاهی، علوم تغذیه، داروسازی، زیست شناسی (همه گرایشها)، علوم دارویی، علوم و صنایع غذایی، علوم آزمایشگاهی دامپزشکی، بهداشت و بازرسی گوشت، بهداشت مواد غذایی
فارغ التحصیلان رشته ی بیوشیمی در کارشناسی ارشد در مقطع دکترا می توانند در رشته های زیر انتخاب رشته داشته باشند :
وزارت علوم
دکترای زیست شناسی (کلیه گرایش ها)
وزارت بهداشت
دکترای رشته های بیوشیمی بالینی، ژنتیک پزشکی، بیوتکنولوژی پزشکی، علوم تغذیه، مهندسی بافت، توکسین های میکروبی، علوم سلولی کاربردی، ایمنی شناسی پزشکی، نانوتکنولوژی پزشکی، خون شناسی آزمایشگاهی و علوم انتقال خون، ، بیولوژی تولید مثل، داروسازی هسته ای، سم شناسی، بیوتکنولوژی دارویی، زیست مواد دارویی،زیست پزشکی سامانه ای، انفورماتیک پزشکی (مجاز برای تمامی رشته های ارشد علوم پزشکی)، سلامت در بلایا و فوریتها (مجاز برای تمامی رشته های ارشد علوم پزشکی)، سلامت و رفاه اجتماعی (مجاز برای تمامی رشته های ارشد علوم پزشکی)، اپیدمیولوژی (مجاز برای تمامی رشته های ارشد علوم پزشکی)، مددکاری اجتماعی (مجاز برای تمامی رشته های ارشد علوم پزشکی به شرط داشتن کارشناسی مددکاری)، گفتار درمانی (مجاز برای تمامی رشته های ارشد به شرط داشتن کارشناسی گفتار درمانی)
گردآورنده: آیدا مظفرزاده