سایت ویستاژن در این مطلب به توضیح روش FPLC پرداخته است.
کروماتوگرافی یا سَوانِگاری چیست؟
کروماتوگرافی تکنیکی ساده است برای جداسازی و خالص سازی ترکیبات مختلف مورد استفاده قرار می گیرد.کروماتوگرافی براصل پخش فاز بنیان نهاده شده است.بطورکلی میتوان بیان‌داشت که کروماتوگرافی دارای دوفاز ساکن و متحرک است. و براساس فازمتحرک نامگذاری می شود،میتوان گفت هنگامی که فاز ثابت بخش دو یا چند جز دراین دوفاز متفاوت باشد.
اجزای مربوطه قابلیت در فاز متحرک را دارا می باشند،هرچه فاز ساکن،یک‌جز محکمتر نگه دارد.درصد مولکول های جزئی بی حرکت نگه داشته شده بیشتر می شود، بنابراین بطور متوسط مولکول های جزئی که باشدت کمتر نگه داشته می شوند،نسبت به مولکول های دیگر با سرعت بیشتری ازروی فاز ساکن عبور می کنند،همانطور که قبلاً گفته شد: کروماتوگرافی دارای۲ فازساکن و متحرک می باشد که براساس فازمتحرک به دودسته تقسیم بندی میشود که عبارتند از
۱.کروماتوگرافی مایع
کاربرد این نوع کروماتوگرافی بیشتر دربخش های آموزشی، پژوهشی و درصنایع داروسازی و غذایی می باشد.
۲.کروماتوگرافی گازی
این کروماتوگرافی بیشتر در صنعت و بخش پژوهشی مورد استفاده می باشد.
برحسب کاربرد، چهار نوع کروماتوگرافی درآزمایشگاه مورد استفاده قرار می گیرد
۱.کروماتوگرافی مایع_گاز
این دسته جزکروماتوگرافی گازی میباشد و اساس روش آن GLC است که کاربرد وسیعی دارد و بین فاز متحرک گازی و‌یک فاز مایع ثبت میشود که برروی یک سطح ماده جامد بی اثرمی باشد.
۲.کروماتوگرافی ستونی
فرآیندی بسیار آرام می باشد که به مقدار بسیارزیادی ازنمونه یا محلول لازم است و بین فازهای مایع و جامد انجام می پذیرد.
۳.کروماتوگرافی لایه نازک (TLC)
این روش کروماتوگرافی بسیارآسان است و به سرعت انجام می شود و‌برای تفکیک اجزا یک مخلوط بسیار مفید است.این نوع کروماتوگرافی نوعی کروماتوگرافی جذبی جامد-مایع است و اصول و اساس آن مانند کروماتوگرافی ستونی می باشد ولی دراین مورد جسم جامد بصورت یک لایه نازک برروی یک قطعه شیشه یا یک تکه پلاستیک مقاوم پخش میشود.یک قطره ازمحلول نمونه یا مجهول را درنزدیکی لبه صفحه گذاشته می شود و صفحه راهمراه میزان کافی ازحلال استخراج کننده درظرفی قرار داده می شود.
میزان حلال باید بصورتی باشد که فقط درسطح زیر لکه قرار بگیرد.حلال باید به سمت بالای صفحه رفته و اجزا مخلوط رابا سرعتهای متفاوت همراه خود می کند. درواقع ممکن است؛ بسیاری از لکه ها روی صفحه پدیدار می شوند. و یکی از مزیت های این روش احتیاج به میزان بسیارکمی از محلول مورداستفاده قرارمی گیرد.
۴.کروماتوگرافی کاغذی
این نوع کروماتوگرافی برروی یک کاغذ ممکن است ۲ساعت زمان ببرد. این نوع کروماتوگرافی درزیرمجموعه کروماتوگرافی مایع می باشد،زیرا دراین روش فازمتحرک حلالی می باشد که درشرایط مایع است.ساختار این نوع کاغذ از فیبرهای سلولزی می باشد.که عموماً بطور غیرمنظم درکنار یکدیگرند و باعث اختلال درکاغذ میشود.این امر خاصیت موئینگی رابر روی کاغذ افزایش می یابد که باعث میشود حلال های قطبی بویژه آب و الکل به راحتی برروی سطح کاغذ نفوذ می یابد.
:RF
مشخصه ای می باشد که میتوان به نسبت مسافت طی شده توسط نمونه به نسبت طی شده توسط حلال می باشد، که تشخیصی بربیان نوع ماده است.
Rf=b/a=
مسافت طی شده توسط نمونه/ مسافت طی شده توسط حلال.
کروماتوگرافی مایع با کارآیی بالا HPLC
کروماتوگرافی مایع FPLC
(Fast Protein Liquid chromatography) یا کروماتوگرافی مایع سریع پروتئین که زیرمجموعه کروماتوگرافی مایع می باشد و درموارد آنالیز و یا خالص سازی مخلوط پروتئین ها مورد استفاده قرار می گیرد.این روش قادر است نمونه هایی با ابعاد چند میلی گرم (باستون هایی با حجم ۵لیتریا کمتر) تا نمونه های صنعتی باابعاد کیلوگرمی (باستون هایی باحجم چندین لیتر) رابه آسانی تجزیه و تحلیل می کنند. روش FPLC علاوه بر پروتئین ها برای تخلیص سایر مولکول های زیستی مانند لیپوپروتئین ها RNA و DNA مورد استفاده قرار می گیرد.این دستگاه مانند دیگر سیستم های کروماتوگرافی، جداسازی را برطبق برهم کنش متفاوت اجزای محلول با دوفاز ساکن و متحرک انجام می دهد. در FPLC فاز متحرک یک محلول آبی یا(بافر) می باشد. شدت جریان بافر با استفاده از یک پمپ کنترل بطور معمول ثابت نگه داشته میشود، درحالی که ترکیب بافر میتواند با ترکیب مایعات در روشFPLC ، جداسازی پروتئین را درزمان بسیارکوتاه تری نسبت به سایر روش ها انجام داد که بحث زمان دراین روش مهم ترین عامل و پراهمین است زیرا درصنعت برای تخلیص پروتئین در مقیاسی بزرگتر کاربرد دارد و به شکل بسیار وسیعی استفاده می شود.
ویژگی دیگری که این روش داراست واین روش را دارای تمایز کرده است فازساکن آن است که از دانه های باقطر کم تشکیل شده و درون یک ستون استوانه شیشه ای یا پلاستیکی با حجم بالا قرار دارد.دردستگاه FPLC طیف وسیعی از بافرهای آبی(متحرک) و فازهای ساکن بکاربرده می شود.
گردآورنده: سرکار خانم پریناز زارع