سایت ویستاژن در این مقاله به معرفی رشته اکولوژی (اکولوژی انسانی) پرداخته است.

اکولوژی انسانی

اکولوژی انسانی دانشی بین رشته ای است که توجه آن به تغییر در الگوهای روابط با منابع و محیط از مصرف کنندگی به الگوی حفاظت و اقدام های رهایی بخش معطوف است. این رشته شاخه ای از علوم بهداشتی و زیست محیطی است که در آن دانشجویان طی دوره آموزش ضمن آشنایی با اصول اکولوژی و رویکردی که نیاز عصر ما دارد و روشهای پژوهش بویژه در حوزه سلامت و محیط زیست انسان، قادر به یافتن مبانی، ابعاد مساله سلامت انسان، فرهنگ و محیط خود می گردد.

برای رسالت این رشته می توان گفت: گذشته و سابقه گروه اکولوژی بیانگر آن است که این گروه می تواند برنامه های آموزشی و تخصصی خوبی در این زمینه ارائه نماید. بعلاوه گرایشهای تحقیقاتی بین سیستمی را در این گروه بوجود آورد و مهارتهای لازم را در آنها ایجاد نماید.

ایده اساسی اکولوژی انسانی این است که ما می توانیم در محیط سالم به زندگی سالم بپردازیم، آن هم در صورتی که در هماهنگی با سایر انسان ها و طبیعت زندگی کنیم. اصول انسانی و اسلامی که دانش و عملکرد اکولوژی انسانی بر روی محوریت وحدت است و در تربیت کارشناسان ارشد این رشته و در جریان آموزش به آنان قابل انتقال است که عبارتند از

ـ برابری و عدالت در روابط اجتماعی

ـ دسترسی به فرصتهای مناسب برای منافع توسعه انسانی

ـ احترام و مراقبت از بقا ارزش و منزلت انسانها

ـ اقدام به حفظ ارزش و منزلت محیطی

ـ همزیستی انسانها با طبیعت

ـ کار به عنوان واقعیت دادن به وجود و بقای انسان

ـ ارزشهای زیباشناختی مانند زیباسازی محیط

ـ ایده اساسی سلامت و رفاه برای همه

ـ تاکید بر دانش و یادگیری

ـ حمایت از حقوق و منزلت فردی

ـ پذیرش همه فرهنگ ها

ـ صلح در سطح فردی، اجتماعی، جهانی

سلامت انسان دارای وابستگی زیادی به محیط و توسعه پایدار می باشد. برای اطمینان از محیط سالم برای نسل حاضر و بعدی، باید بر توسعه پایدار و اکولوژی انسانی تاکید فراوان شود. توسعه پایدار نه فقط به خاطر دلایل دوستانه بلکه به عنوان حفظ محیط زیست به صورت کل باید ثابت کرد.

دیدگاه اکولوژی انسانی و بازسازی محیط از این زاویه به منظور حفظ سلامت انسان، در آینده نیروی غالب اقتصادی و اجتماعی خواهد بود.

بنابراین می توان گفت دورنمای این رشته در ده سال آینده، تربیت دانش آموختگانی می باشد که متعهد و متبحر هستند که در زمینه هایی می توانند در حوزه غالب اقتصادی و اجتماعی در برنامه ریزی های کشوری موثر واقع شوند.

هدف کلی که می توان در این رشته گفت: اینکه این دوره نگاه کلی به واکنش های متقابل انسان و محیط و تربیت دانش آموختگانی است که درباره راه حل های محکم و پایدار برای مشکلات محیطی و مطالعه اقدام کنند و دانش آموختگان این دوره باید بعد از فارغ التحصیلی به موارد زیر مسلط باشند

• اکولوژی انسانی را به سایر رشته های وابسته آموزش دهند.
• داده های پایه در زمینه مسایل اکولوژی انسانی با توجه به دستور کار سلامت و توسعه پایدار را جمع آوری کرده و طرحهای پژوهشی بین سیستمی را تهیه و با مهارت اجرا و مدیریت کنند.
• در جهت رسیدن به اهداف سلامت و توسعه پایدار برنامه ریزی و ارزشیابی نمایند.
• سمینارها و کارگاههایی برای پرسنل نظام بهداشتی و سلامت در جهت آشنا ساختن آنان با وظایف و مسئولیتهای مربوط به اهداف دستور کار سلامت و توسعه پایدار اجرا کنند.
• بین فعالیت های نهادها، سازمانها، وزارتخانه های مختلف در زمینه انجام تحقیقات و برنامه ریزی برای رسیدن به سلامت و توسعه پایدار ارتباط و هماهنگی دارد.

نقش دانش آموختگان این رشته در نظام بهداشتی کشور آموزشی، برنامه ریزی، مشاوره ای، پژوهشی و ارتباطی می باشد.

وظایف حرفه ای این دانش آموختگان که همانطور گفته شد بر اساس زیر است

آموزشی: تدریس در موسسات آموزش عالی و مراکز تحقیقاتی

پژوهشی: تهیه پروژه های تحقیقاتی بین سیستمی و انجام آنها در موسسات آموزش عالی و مراکز تحقیقاتی

برنامه ریزی: تحلیل و برنامه ریزی مسئله های اکولوژی انسانی در موسسات دولتی و خصوصی زیست محیطی مانند شهرداریها، سازمانهای محیط زیست، وزارت مسکن و شهرسازی و …. همچنین گردآوری داده های پایه در حوزه مسئله های اکولوژی انسانی با توجه به دستور کار سلامت و توسعه پایدار و کمک به برنامه ریزی در جهت رسیدن به اهداف و ارزشیابی برنامه های سلامت و توسعه پایدار

مشاوره ای: برگزاری کارگاهها و سمینارها برای پرسنل نظام بهداشتی و سلامت در جهت آشنا ساختن آنها با وظایف و مسئولیت های مربوط به اهداف دستور کار سلامت و توسعه پایدار

ارتباطی: ایجاد ارتباط و هماهنگی بین فعالیتهای نهادها، سازمانها، وزارت خانه های مختلف در زمینه انجام تحقیقات و برنامه ریزی برای تحقق به سلامت و توسعه پایدار

داشتن مدرک کارشناسی در یکی از رشته های اکولوژی انسانی، جغرافیا(با گرایش انسانی)، بهداشت عمومی، زیست شناسی(همه گرایش ها)، محیط زیست بهداشت محیط، بهداشت خانواده و جمعیت، بهداشت حرفه ای، مامایی، پرستاری و یا دارا بودن مدرک دکتری عمومی(پزشکی، داروسازی و دندان پزشکی)، دکتری حرفه ای دامپزشکی مورد تایید وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و یا وزارت علوم و تحقیقات و فناوری از شرایط و نحوه پذیرش دانشجو در این رشته می باشد.

مواد امتحانی و ضرایب هرکدام

موارد امتحانی	ضرایب
مبانی اکولوژی	3
جمعیت و تنظیم خانواده	2
مقدمات آمار زیستی	2
بهداشت عمومی	1
زبان عمومی	2

طول دوره تحصیلی این رشته در نظام آموزشی مطابق با آیین نامه آموزشی دوره کارشناسی ارشد ناپیوسته طبق شورای عالی برنامه ریزی علوم پزشکی می باشد.

تعداد واحدهای درسی:

تعداد کل واحدهای درسی دوره کارشناسی ارشد رشته اکولوژی انسانی 32 واحد است که به شرح زیر می باشد:

• دروس اختصاصی اجباری 18 واحد
• دروس اختصاصی اختیاری 8 واحد
• پایان نامه 6 واحد

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

جمع                               32 واحد

دروس کمبود یا جبرانی برنامه آموزشی دوره کارشناسی ارشد ناپیوسته رشته اکولوژی انسانی:

عنوان درس	تعداد واحد
جمعیت شناسی و تنظیم خانواده	2
اصول اپیدمیولوژی و روش تحقیق	3
سیستمهای اطلاع رسانی پزشکی	1
آمار حیاتی	3
جمع کل واحدها	9  واحد

ـ گذراندن این دروس برای کلیه دانشجویان به عنوان درس کمبود یا اجبرانی الزامی است.

دروس اختصاصی ـ اجباری برنامه آموزشی دوره کارشناسی ارشد ناپیوسته رشته اکولوژی انسانی:

	عنوان درس	تعداد واحد
	اصول اکولوژی انسانی	3
	اکوسیستم ها و اجزای اساسی آن	3
	آمار حیاتی پیشرفته	2
	محیط سنجی	2
	روش تحقیق و کاربرد کامپیوتر در اکولوژی انسانی	2
	زبان اختصاصی پیشرفته	2
	اکولوژی انسانی و توسعه پایدار	3
	کار آموزی در عرصه	2
	پایان نامه	6
	مجموع	واحد24

واحدهای اختصاصی ـ اختیاری برنامه آموزشی دوره کارشناسی ارشد ناپیوسته رشته اکولوژی انسانی:

عنوان درس	تعداد واحد
مدیریت اکوسیستم ها	2
غذا و جمعیت	2
اقتصاد محیط	2
مدیریت کیفیت آب	2
تصفیه آب	2
تصفیه فاضلابهای شهری	2
کاربرد بیوتکنولوژی در بهداشت محیط	2
اصول سم شناسی محیط	2
استاندارد های ملی بین المللی و قوانین مرتبط با بهداشت محیط	2
مجموع	واحد18

ـ تعداد کل واحدهای اختیاری پیش بینی شده 18 واحد می باشد که دانشجو باید 8 واحد آن را با راهنمایی و هماهنگی استاد راهنما و گروه آموزشی و ترجیحا متناسب با موضوع پایان نامه خود انتخاب و بگذراند.

گردآورنده: سرکار خانم پریناز زارع