سایت ویستاژن در این مقاله به توضیح روش استخراج DNA از خون پرداخته است.

کاربرد های استخراج DNA از خون

جهت انجام بررسی های مولکولی ، تشخیصی پزشکی ، مهندسی ژنتیک ، پزشکی قانونی استخراج DNA از سلول ها ضرورت دارد.

همچنین در تهیه ی داروهای نوترکیب یکی از روش ها استخراج DNA است. داروهایی که به این ترتیب ساخته می شوند یعنی از طریق ژنتیک نوترکیب شامل : هورمون رشد گاوی (bVh) و هورمون رشد انسان (hGh) است. علاوه بر این ها و تعدادی از هورمون های دیگر، تولید انسین نیز یکی از بیشترین ها است .

سلول های خونی تشکیل شده از گلبول های قرمز، گلبول های سفید و پلاکت ها هستند .
گلبول های قرمز در انتقال اکسیژن به سلول ها و دفع دی اکسید کربن از سلول ها نقش دارند، گلبول های سفید در ایمنی بدن نقش دارند و پلاکت ها درهنگام جراحت در لخته شدن خون با ترشح فاکتور های انعقادی نقش دارند.
اما برای استخراج DNA از خون تنها از گلبول های سفید می توان استفاده کرد. زیرا بقیه ی سلول های خونی فاقد هسته هستند و در نتیجه DNA ندارند.

برای استخراج DNA از خون پروتکل های مختلفی وجود دارد که یکی از آن ها را به صورت کلی در اینجا به عنوان نمونه معرفی می کنیم.

برای استخراج DNA از گلبول های سفید از دو روش فیزکی و شیمیایی استفاده می کنند، در روش فیزیکی کاری می کنند که منجر به شکست غشا و خارج شدن ماده ی ژنتیکی می گردد مانند انجماد، شوک گرمایی، له کردن با سانتریفیوژ و… و در روش شیمیایی از دترجنت ها و آنزیم ها برای لیز کردن غشا استفاده می کنند.

مراحل انجام استخراج DNA از خون

پس از گرفتن نمونه ی خون از فرد داوطلب آن را داخل فالکون حاوی هپارین (ضد انعقاد) ریخته و به خوبی مخلوط می کنیم.

حال باید پلاسما را از سلول های خونی جدا کنیم برای این کار خون را در ویال ریخته و سانتریفیوژ می کنیم (با سرعت 10000 rpm به مدت ۴ دقیقه ) البته ممکن است این اعداد در مقالات و پروتکل های مختلف کمی متفاوت باشد .
سپس مایع رویی را دور ریخته و سلول های ته نشین شده را حفظ می کنیم .
در مرحله ی بعدی به ویال حاوی رسوب محلول لایزیز بافر را اضافه می کنیم و با همان سرعت و همان زمان مجددا عمل سانتریفیوژ را انجام می دهیم. 
رسوب تشکیل شده حاوی هسته ی گلبول های سفید و پلاکت هاست. 
و مایع رویی که حاوی غشای تکه تکه شده ی گلبول های سفید و قرمز است را دور می ریزیم.
حال می بایست پلاکت ها را که در واقع ماهیت پروتئینی دارند از بین ببریم تا بتوانیم از هسته ی حاوی DNA جداسازی کنیم. 
برای این کار از آنزیم های تجزیه کننده ی پروتیئن استفاده می کنیم و سپس از آنزیمی استفاده می کنیم که باعث یکدستی چسبیدن پروتئین های تکه تکه از هم شود تا سنگین شوند و کف ویال با سانتریفیوژ مجدد رسوب کنند. 
حال مایع حاوی هسته را در ویال جدا گانه میریزیم و سپس به آن بافری اضافه می کنیم که باعث تخریب غشای هسته و خارج شدن DNA و RNA گردد. 
بعداز اضافه کردن بافر دوم دوباره عمل سانتریفیوژ را تکرار می کنیم و رسوب حاوی DNA و RNA را نگه میداریم.

جهت تخلیص DNA از دو مرحله استفاده می کنیم

اول به رسوب الکل ۹۹٪جهت لیز شدن پروتئین های اضافی استفاده می کنیم
و سپس مرسوب را به کاغذ صافی منتقل کرده و آنزیم RNAase را اضافه کرده تا RNA از بین رود و فقط DNA باقی بماند. DNA را با بافر TE به حالت سوسپانسیون درآورده جهت انجام آزمایشات مختلف نگهداری می کنیم.

لازم به ذکر است استفاده از کیت های استخراج DNA ساده ترین روش است زیرا این کیت ها خودشان داری پروتکل هستند.

گردآورنده : جناب آقای محمد حسین حامیانفر